Ռուսական ատելության գործարան Ադրբեջանաֆոբիան թափ է հավաքում

Ռուսաստանում ադրբեջանաֆոբիայի ուժաչափը արդեն գերազանցել է  բոլոր չափանիշները։ Եվ դրա ևս մեկ ապացույց է դարձել հետևյալ փաստը։ Կիրակի օրը Ռուսաստանի Դաշնությունում կկայանան մոնիցիպալ ընտրություններ, որոնք կանցկացվեն այդ թվում նաև Իվանովոյի մարզում։ Անկեղծ ասած, դրանց արդյունքները, մեծ հաշվով, մեզ համար բացարձակապես հետաքրքիր չէին լինի, եթե չլիներ մեկ ցնցող պահ՝ դրանք՝ ռուս քարոզիչների համար՝ ադրբեջանցիների նկատմամբ ատելության թույնի ևս մեկ չափաբաժին թափելու առիթ դարձան։
 
Հերթական անգամ «աչքի է ընկել» հաստիքային ադրբեջանաֆոբը՝ ռուս նացիստ Սերգեյ Մարդանը, ում այս անգամ մինչև իր սև հոգու խորքը վրդովվել է այն, որ Իվանովոյի մարզի մունիցիպալ ընտրություններում իշխող «Եդինայա Ռոսիա» կուսակցության թեկնածուն Ասիֆ Աբիլֆաթ օղլու Մամեդովն է՝ նշված մարզի և Իվանովո քաղաքի ադրբեջանցիների ազգային-մշակութային ինքնավարության ղեկավարը։
 
Եվ Կրեմլի քարոզիչը որոշեց այդ իրադարձությանը նվիրել իր հեղինակային ծրագրի մի ամբողջ դրվագ։
 
Ա. Մամեդովի ազգությունն ու նրա կարգավիճակը Մարդանի մոտ այնպիսի վրդովմունք առաջացրին, որ նա «համարձակվեց» մինչև իշխող «Եդինայա Ռոսիա»-ի հասցեին քննադատություն հնչեցնելուն։ Անշուշտ, այս քարոզիչը երբեք չէր համարձակվի ձեռք բարձրացնել սրբոց սրբության, այսինքն՝ կուսակցության ղեկավարության վրա. նա հազիվ թե նմանվի ինքնասպանի, և ընդհանուր առմամբ, մեր առջև ունենք մի գործիչ, որի հաչոցը միշտ հստակ համաձայնեցված և սահմանափակ է։ Հետևաբար, նա իրեն թույլ տվեց վրդովվել բացառապես Իվանովոյի մարզում «Եդինայա Ռոսիա» կուսակցության ղեկավարության վրա՝ Իբր, դուք ի՞նչ է, «թերթեր չե՞ք կարդում» և տեղյակ չե՞ք ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունների ներկայիս վիճակից։
 
«Որտե՞ղ է ձեր կուսակցական գիտակցությունը» արտահայտությունը չի հնչել, բայց բացահայտ կախված էր օդում, լիովին հագեցած բացահայտ սպառնալիքներով նրանց դեմ, ովքեր համարձակվել էին թույլ տալ ադրբեջանցուն առաջադրվել որպես թեկնածու մունիցիպալ ընտրություններում։ Եվ այն փաստը, որ Ա. Մամեդովը ադրբեջանցի է, մեկ անգամ չէ, որ ընդգծվել է։ Բանը հասավ նույնիսկ պահանջներին, որ Իվանովոյի «Եդինայա Ռոսիա»-ի պաշտոնյաները և մարզպետը լավ մտածեն «մինչև կիրակի»։
 
Կոչեր, սպառնալիքներ, շանտաժ՝ այս ամենը արտահայտվում էր բացահայտ, անամոթաբար, իրենց անպատժելիության լիակատար գիտակցմամբ և նույնիսկ՝ եթերում հակաադրբեջանական հաչոցի համար խրախուսանքի հույսով։ Բացի այդ, Մարդանը բազմիցս ընդգծել է բացառապես տիտղոսակիր ազգի ներկայացուցիչներին, այսինքն՝ ռուսներին, ամենուր և ամենուրեք առաջ մղելու կարևորությունը։ Ծանոթացեք, ահա սա է մաքուր նացիզմը՝ առանց որևէ խառնուրդի։
 
Արդյունքում Ա. Մամեդովը ստիպված եղավ հանել իր թեկնածությունը։ Նա դա արեց գրեթե յուրաքանչյուր քարոզչական «հարթուկից» «կոլեկտիվ Մարդանի» կողմից հնչեցված ցնցող կոչերի ալիքից հետո։ Այն մասին, որ Ադրբեջանում Միլլի Մեջլիսի բազմաթիվ գումարումների պատգամավոր է հանդիսանում Ադրբեջանի ռուսական համայնքի նախագահ Միխայիլ Զաբելինը, և որ մեր երկրում ամենատարբեր ազգությունների ներկայացուցիչները ապրում են խաղաղության և ներդաշնակության  պայմաններում, զբաղեցնելով տարբեր, այդ թվում նաև պետական պաշտոններ՝ նրանց թույլ չտվեցին հիշել,։
 
Եվ այստեղ արդեն ինքնաբերաբար ի հայտ են գալիս ակնհայտ զուգահեռներ։ Պատմությունից մեզ բոլորիս հայտնի է, որ հակասեմիտիզմը հանդիսանում է հիմնարար գաղափարներից մեկը, որի վրա կառուցվեց նացիստական Գերմանիայի ռասայական գերազանցության գաղափարախոսությունը։ Այն աստիճանաբար ձևավորվեց ոչ միայն քարոզչական կլիշեներում, այլ նաև կոնկրետ օրենքներում, կարգադրություններում և գործելակերպերում, որոնք քայլ առ քայլ հրեաներին հեռացրին երկրի սոցիալական, տնտեսական և մշակութային կյանքից։ Խտրական խոսքի բանաձևերով և սահմանափակումներով սկսված գործընթացը ի վերջո վերածվեց Հոլոքոստի։
 
Արդեն 1930-ականների սկզբին նացիստական առաջնորդների ելույթներում ի հայտ եկան կայուն արտահայտություններ. «հրեան որպես օտար մարմին գերմանական օրգանիզմում»; «անընդունելի է, որպեսզի հրեաները զբաղեցնեն ղեկավար պաշտոններ»; «պետական ծառայությունը արիացիների համար է, այլ ոչ թե Ռայխի թշնամիների»։ Ադոլֆ Հիտլերը «Mein Kampf»-ում պնդում էր, որ հրեաները «ի վիճակի չեն ծառայել գերմանացի ժողովրդի բարօրությանը, քանի որ նրանք ծառայում են միայն իրենց ցեղային շահերին»։ Այս բանաձևերը հիմք հանդիսացան «հրեան՝ օտար է» պաշտոնական վարդապետության մեջ և, հետևաբար, զրկվեցին քաղաքական և վարչական համակարգի մաս կազմելու իրավունքից։
 
Եվ ինչո՞վ է այս ամենը տարբերվում Մարդանի ելույթներից՝ կապված ադրբեջանցիների հետ,  գրեթե ամբողջ Ռուսաստանը համակած ողջ ադրբեջանաֆոբիայի՞ց։ Պատասխանը ակնհայտ է՝ ոչնչով։ Եվ սա շատ և շատ մտահոգիչ ազդանշան է Ռուսաստանի Դաշնությունում ապրող այլ ազգությունների ներկայացուցիչների համար։
 
Մենք հիշում ենք, որ նացիստական Գերմանիայում հակահրեական հռետորաբանությունը արագորեն արտացոլվեց իրավական հարթությունում։ 1933 թվականի ապրիլի 7-ին ընդունվեց «Պրոֆեսիոնալ աստիճանավորության վերականգնման մասին օրենքը» (Gesetz zur Wiederherstellung des Berufsbeamtentums), որտեղ ամրագրվեց հետևյալը. հրեաները իրավունք չունեն պաշտոններ զբաղեցնել պետական մարմիններում, կրթական հաստատություններում և դատարաններում։
 
Դուք վստա՞հ եք, որ Ռուսաստանի Դաշնության Պետական Դուման նմանատիպ որոշում չի ընդունի ադրբեջանցիների և այլ «օտարների» դեմ: Անձամբ ես՝ ոչ, և ընդհանուր առմամբ համարում եմ, որ այսօրվա Ռուսաստանում ադրբեջանցիների նկատմամբ կարող է կրկնվել նույնը, ինչ տեղի ունեցավ հրեաների հետ հիտլերական Գերմանիայում: Եվ հրեաների վրա ճնշումներ էին գործադրվում նաև տնտեսության մեջ: Գերմանական լրատվամիջոցներում և հանրահավաքներում օգտագործվում էին «արիացին պետք է գնի արիացուց», «գերմանական փողերը չպետք է գնան հրեաների ձեռքը» ձևակերպումները։
 
Արդյունքում, 1933 թվականի ապրիլին տեղի ունեցավ առաջին «հրեական բիզնեսի բոյկոտը», որն ուղեկցվեց СА գրոհայինների ջոկատների հարձակումներով: Պատերի ու ցուցափեխկերի վրա նկարեցին Դավթի աստղը և «Jude» (հրեա) մակագրություններ: Այնուհետև սկսվեց բիզնեսի «արիականացումը»՝ հրեական ձեռնարկությունների հարկադիր փոխանցումը «արիացի» սեփականատերերին՝ իջեցված գներով կամ պարզապես բռնագրավման միջոցով: Հրեաներին զրկեցին հավաստագրերից, արգելեցին մասնակցել առևտրաարդյունաբերական պալատներին, մերժեցին բանկային վարկերը։
 
Եվ ամենևին զարմանք չի առաջացնի, եթե ժամանակակից Ռուսաստանում ամեն ինչ ավարտվի ճիշտ նույն կերպ, բայց ադրբեջանցիների նկատմամբ։ Գործընթացն արդեն մեկնարկվել է։ Մնում է միայն լսել Մարդանի կամ Կրեմլի այլ քարոզիչների առաջարկներն այն մասին, որ ադրբեջանցիները պետք է քայլեն ռուսական քաղաքների փողոցներով՝ կիսալուսնով և «A» տառով հագուստի վրա։ Որպեսզի նմանությունը նացիստական Գերմանիայի հետ, որտեղ հրեաներին ստիպում էին հագուստի վրա կրել «J» տառը՝ վերջնական լինի։
 
Դե իսկ հետո մինչև համակենտրոնացման ճամբարները հեռու չէ՝ մենք բոլորս հիշում ենք «Օսվենցիմը» և «Դախաուն»։ Եվ ես չեմ չափազանցնում։ Ես զգուշացնում եմ Ռուսաստանում արդեն իսկ ամենաբարձր մակարդակով սկսված և խրախուսվող միտման հետևանքների մասին, որը վտանգավոր է և՛ ուզբեկների, և՛ տաջիկների, և՛ թուրքմենների, և՛ այլ «օտարների» համար, որոնց բացահայտորեն դեմքին գոռում են, որ նրանք «ռուս ժողովրդի ստրուկներն» են։