Շվեյցարիայում «հայկական վենդետայի» ձախողում 4:0, ինչ ցավալի է

Հունիսին Շվեյցարիայի հայկական սփյուռքը, իր վարձավճարված լոբբիստների միջոցով ձեռնարկեց իր մասշտաբներով և նպատակների շրջանակով աննախադեպ հարձակում Ադրբեջանի և այդ երկրում նրա շահերի դեմ։ Միայն խորհրդարանի երկշաբաթյա ամառային նստաշրջանի ընթացքում Ադրբեջանի դեմ ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն ուղղված չորս (!) կեղտոտ սադրանքների փորձ է արվել:
 
Այսպես, հունիսի 3-ին Շվեյցարիայի խորհրդարանի ստորին պալատի Ազգային խորհրդում քվեարկություն անցկացվեց՝ «Արտաքին վերահսկողության տակ գտնվող շվեյցարական ընկերությունների կողմից պատերազմների ֆինանսավորման կանխարգելում» բանաձևի նախագծի վերաբերյալ: Այս նախաձեռնությունը կրկնակի անգամ նստաշրջանի օրակարգ էր մտցվել ամենատհաճ հայամետ պատգամավորներից մեկի՝ Ստեֆան Մյուլլեր-Ալտերմատի կողմից:
 
Բանաձևի նախագծի տեքստը հիմնականում ուղղված էր  Շվեյցարիայում SOCAR-ի գործունեության դեմ: Ընթացակարգային կանոնների համաձայն, այս սադրանքը, որը դեռ 2024 թվականին Իրավական հարցերի հանձնաժողովում ձայների ճնշող մեծամասնությամբ մերժվել էր, այս տարի կարող էր կրկին ներառվել խորհրդարանի ամառային նստաշրջանի լիագումար նիստի օրակարգում, ինչից և Մյուլլեր-Ալտերմատը չհապաղեց օգտվել։ Սակայն, հակառակ հայկական լոբբիի սպասումներին՝ բանաձևի նախագիծը ձայների զգալի մեծամասնությամբ մերժվեց։
 
Այս ֆիասկոն չհանգստացրեց հայկական սփյուռքի վարձկանին։ Նա նորից նիստի օրակարգում ներառեց կառավարությանը ուղղված հարցում՝ «Հարավային Կովկասում խաղաղություն ապահովելու և Հայաստանի պաշտպանության հարցում Շվեյցարիայի դիրքորոշման և ռազմավարության մասին»։ Այս հարցումը դեռևս 2024 թվականին Մյուլլեր-Ալտերմատի կողմից ուղարկվել էր Շվեյցարիայի կառավարությանը։ Արդեն այդ ժամանակ կառավարությունը հրաժարվեց պատասխանել այդ հարցմանը՝ գրավոր հայտարարելով նոր զեկույցի անհրաժեշտության բացակայության մասին։ Այս առումով, հունիսի 13-ին հարցումն ընդհանրապես հանվեց խորհրդարանական նստաշրջանի օրակարգից։
 
Այս ձախողումները հայկական սփյուռքին ոչինչ չսովորեցրին։ Նրա մեկ այլ վարձկան՝ պատգամավոր Էրիկ Ֆոնտոբելը, Շվեյցարիայի կառավարությանը ուղարկել է այսպես կոչված ղարաբաղյան հակամարտության վերաբերյալ միջազգային խաղաղության ֆորումի կազմակերպման մասին հարցեր։ Իր ուղերձում նա հայտարարել է, որ «Շվեյցարիայի կառավարությունը պարտավոր է կազմակերպել այս «Խաղաղության ֆորումը» տեղահանված հայերի անվտանգ վերադարձի համար, սակայն այս գործընթացում հնարավոր առաջընթացի մասին որևէ տեղեկատվություն չի հրապարակվել»։ Դրան ի պատասխան՝ հունիսի 10-ին կայացած խորհրդարանական նիստում կառավարությունը հայտարարեց, որ ադրբեջանական կողմը չի ճանաչում «Լեռնային Ղարաբաղը» որպես որևէ ձևի կազմավորում և, հետևաբար, լիովին կանտեսի նման բնույթի միջոցառումները, ինչպես նաև, կոնֆլիկտային հարցերի լուծման կողմեր կարող են լինել միայն Ադրբեջանն ու Հայաստանը, որոնք իրենց բանակցությունները վարում են անմիջականորեն՝ առանց միջնորդների, և լրացուցիչ միջազգային հարթակների կարիքը չունեն։ Ինչն ինքնին նման «ֆորումի» կազմակերպումը դարձնում է փաստորեն անհնարին։ Շվեյցարիայի կառավարության այս դիրքորոշումը գործնականում չեղյալ է հայտարարել հայ լոբբիստների բոլոր ջանքերը, որոնք բառացիորեն խորհրդարանի ամառային նստաշրջանի մեկնարկից մի քանի օր առաջ աղմկոտ համաժողով անցկացրեցին և ստեղծեցին այս արկածախնդրության համար հատուկ «հանրային աջակցության կոմիտե»՝ խորհրդարանի մինչև 16 (!) պատգամավորների մասնակցությամբ։
 
Եվ վերջապես, հունիսի 18-19-ը խորհրդարանի նիստում քննարկման է ներկայացվել «Արդար էներգետիկ և կլիմայական քաղաքականության համար. ներդրումներ բարեկեցության, զբաղվածության և շրջակա միջավայրի մեջ» հասարակական նախաձեռնությունը, որն առաջարկում էր անցկացնել համազգային հանրաքվե Շվեյցարիայում օտարերկրյա էներգետիկ ընկերությունների գործունեության էական սահմանափակումների վերաբերյալ։ Սա կարող էր վերաբերել նաև այնպիսի ընկերությունների, ինչպիսիք են SOCAR TRADING-ը, SOCAR ENERGY-ն և TAP-ը (գլխավոր գրասենյակը գտնվում է Շվեյցարիայում)։ Հայկական սփյուռքի ականջները (ավելի ճիշտ, քթերը) ակնհայտորեն դուրս էին ցցվել այս նախաձեռնության քննարկման նախաձեռնության ժամանակ։ Բայց երկրի ամբողջ տնտեսության համար նման բնույթի նախաձեռնության կործարարությունը հասկացող պատգամավորների ճնշող մեծամասնությունը վճռականորեն մերժեց սադրանքը։
 
Այս կերպ, Շվեյցարիայի օրենսդիր մարմնում ֆրանսիական խորհրդարանի և Սենատի նման մի բան ստեղծելուն ուղղված հայկական սփյուռքի հսկայական ջանքերը, նրա բոլոր չորս փորձերը փաստորեն զրոյացվեցին։ Սրանք սադրանքներ էին ոչ միայն համաշխարհային հայության համար ավանդական թշնամու՝ Ադրբեջանի դեմ։ Բաքվի պահանջներին հնարավոր զիջումների և, համապատասխանաբար, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղ պայմանագրի ուղղությամբ առաջընթացի նախաշեմին այս լայնածավալ արկածախնդրության թիրախներից մեկը սփյուռքի կողմից որպես «դավաճան» գնահատվող Հայաստանի ներկայիս կառավարությունն էր։ Դրա մասին է վկայում նաև Փաշինյանի վերջին հայտարարությունը Ստամբուլում, որտեղ նա սփյուռքին հասկացրեց, որ նրա կարծիքը որևէ ազդեցություն չունի բուն Հայաստանում, որի ճակատագիրը պետք է որոշեն միայն այնտեղ ապրող հայերը։
 
Ինչևէ, բայց, ինչպես և հայկական սփյուռքի նախորդ արկածախնդրությունների մեծ մասը, ներկայիսը նույնպես լիակատար ձախողվեցին։ Շվեյցարիայի խորհրդարանում բոլոր չորս սադրանքներն էլ հաջողությամբ չպսակվեցին։ Բառափոխելով հայտնի երգը, ուզում ես բացականչել. «Ինչպիսի ցավ, ինչպիսի ցավ, Ադրբեջան - հայկական սփյուռք 4:0»։