Զվարճալի, բայց անօգուտ Հրեշներ, որոնք գրեթե անհետացել են

Այսօր, մարտի 12-ին, Ստրասբուրգում Եվրախորհրդարանի լիագումար նիստի շրջանակներում՝ կայանալու են՝ գիտությանը անհայտ «հայ գերինների» հարցի շուրջ քննարկումներ, որոնք իբր ապօրինի պահվում են Բաքվում։ Դե, սկզբունքորեն,  այս «շատ հարգված և անվերապահ հեղինակություն վայելող» հաստատության լիագումար, այո և արտահերթ նիստերին մենք սովոր ենք, նրանք անընդհատ նիստեր են անցկացնում, որից հետո խորը մտահոգություն են հայտնում, մի փոքր ավելի ուշ սկսում են շատ բարձրաձայն կոչ անել, իսկ երբեմն նույնիսկ դա անում են վրդովված։ Բարձրաձայն կոչ են անում, այսինքն։

 
Այս ողջ հմայքը կսկսվի այսօր՝ Եվրոպայի խորհրդի լիագումար նիստում «մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության և օրենքի գերակայության խախտման դեպքերի» վերաբերյալ բանավեճի շրջանակներում։ Ինքնին քնարկումը կանցկացվի. «Ադրբեջանի կողմից հայ բանտարկյալների, ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղի բարձրագույն քաղաքական ներկայացուցիչների անօրինական ձերբակալություններ և շինծու դատական գործընթացներ» զվարճալի վերնագրի ներքո։ Ինչ խոսք, շքեղ տեքստ է, նույնիսկ եթե հիմա գրես կրկեսի պաստառների վրա, դպրոցականներից պրծում չի լինի, իսկ նրանք, ովքեր դասերը բաց են թողել (հատկապես «Պետության և իրավունքի հիմունքներ» կամ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի պատմության՝ նացիստ հանցագործների դատավարության բաժինը) ընդհանրապես, վազեվազ կգան նման ներկայացմանը: Եվ արդեն մարտի 13-ին այդ նույն հարցի շուրջ հրատապ բանաձեւը կդրվի քվեարկության։
 
Մի փոքր պատմություն. Եվրախորհրդարանի Կիպրոսից պատգամավոր, Հայաստանի հետ ԵՄ-ի բարեկամության խմբի նախագահ Լուկաս Ֆուրլասը ասել է, որ «Եվրամիությունը պետք է ակտիվ քայլերով արձագանքի Լեռնային Ղարաբաղի հայերի դեմ Ադրբեջանի գործողություններին։ Հարցը շատ պարզ է. մենք արդյո՞ք կպատժենք հայերի վրա հարձակված Ադրբեջանին»։ Ըստ երևույթին, ԵՄ-ում պատիժ ձեռք չեն բերել, չեն հասունացել, իսկ Եվրամիության երկրներ գազի մատակարարումները դրանից հետո միայն ավելացել են։
 
Այնպես որ, սա ամենևին էլ սարսափելի չէ, դե ընդունում են, թող ընդունեն՝ իրենց որոշումներն ու կոչերը Ադրբեջանի համար չեն հանդիսանում պարտադիր իրագործելի՝ Առաջինը, որովհետև դատարանը մեր ներքին, զուտ ադրբեջանական գործն է, իսկ երկրորդը, որովհետև դրանք չեն հանդիսանում պարտադիր իրագործելի։ Մի արևելյան ասացվածքն ասում է, որ իմաստունի մեկ բառի համար կարելի է անցնել հինգ անապատներով, սակայն Եվրախորհրդարանը՝ բոլորովին այդ դեպքը չէ։ Մենք կարող ենք «նույնիսկ չլսել, թե նրանք այնտեղ ինչ են գոռում» թեմայի մասին մտածել միայն այն բանից հետո, երբ այդ նույն Եվրախորհրդարանը ճիշտ նույն վճռականությամբ (ինձ շատ է դուր գալիս այս բառը՝ «վվվվվճռական»», որոտալից, ավելի շատ, քան «վճռական» բառը, ինձ, ինչպես Ալեկո Կոնստանտինովի հերոս Բայ Գանյուին, դուր է գալիս «ճակատագրական» բառը, Բայ
Գանյուն այդ նույն գրքում այդպես ուղղակիորեն  ասում է. « կարծես ամուր, բռնում ես ինչ-որ մեկի ականջից») կդատապարտի 1987 թվականին Հայաստանից ադրբեջանցիների արտաքսումը և ադրբեջանցիների արտաքսմանը՝ ինչպես իրավական, այնպես էլ քաղաքական գնահատական կտա։ Եվ քանի դեռ Եվրախորհրդարանը ցույց չի տվել կողմնակալության և երկակի ստանդարտների բացակայություն, Ադրբեջանի վերաբերմունքը այդ լիագումար, այո և արտակարգ նիստերի նկատմամբ՝ շրջանակներում կամ առանց շրջանակների՝  համապատասխան կլինի։ Ինչպիսի՞ն։ Մի վայրկյան, ես հիմա ամեն ինչ կբացատրեմ:
 
Այժմ հանգուցյալ Միխայիլ Խարիտոնովը լավ վեպ ունի «Ոսկե բանալի, կամ Բուրատինոյի արկածները» (հենց «Բուրատինոյի», սա տառասխալ չէ), սա գորգ-ստեղծագործություն է, հետխորհրդային տարածքում ամենահայտնի գրքերի, ֆիլմերի և մշակութային կոդերի համակցված ծաղրերգություն, և այսպես ուրեմն, բժիշկ Դուրեմարը գլխավոր հերոս՝ Բազիլիո կատվին բացատրում է, որ Զոնում (սա հղում է «Stalker» խաղին), կան այնպիսի հրեշներ, վուգլուսկրաներ, որոնք գործնականում անհետացել են և ոչ մի վտանգ չեն ներկայացնում։ Վուգլուսկրերը երբեմն ծանր հառաչում են, և անփորձ հետախույզը կարող է ընդունել որպես սպառնալիք, թեև դրանում ոչ մի սպառնալիք չկա. «Բազիլիո նրան վնաս չտաս, եթե նույնիսկ նրա հետ քիթը քթին բախվես»։ Ահա և մենք էլ նիստերին վերաբերվում ենք  համապատասխան ձևով, չենք պատրաստվում վնաս պատճառել, բայց «բանաձևերին ու որոշումներին» էլ լուրջ չենք վերաբերվելու։ Բայց... Ուշադիր կհետևենք, թե հատկապես որ երկրների պատգամավորները կողմ կքվեարկեն հակաադրբեջանական բանաձևին, և համապատասխան եզրակացություններ կանենք, իսկ ահա, երբ հարկ լինի (շուրջբոլորը հիշու՞մ են, որ մենք ամեն ինչ անում ենք ժամանակին և միայն այն ժամանակ, երբ մեր գործողություններից օգուտը լինում է առավելագույն) - մենք անպայման այդ եզրակացությունները կտեղափոխենք գործնական տիրույթ, օրինակ. դե թող Հայաստանն էլ ձեզ գազ մատակարարի, մենք այստեղ ընկերների հետ խորհրդակցել ենք և նույնպես բանաձև ենք ընդունել։
 
Կատակում եմ, հանգստացեք, Ադրբեջանը՝ վստահելի գործընկեր է, բայց մենք միշտ պատասխանելու բան ունենք նրանց, ովքեր իրենց բավական հարգալից չեն պահում։ Օրինակ, հայկական օկուպացիայի ժամանակ ավերված տարածքների վերականգնումը՝ շատ թանկ գործ է, այնտեղ ծրագրերը զգալի են, ես նույնիսկ կասեի՝ մասշտաբային։ Բայց ընդգծված հակաադրբեջանական դիրքորոշում ունեցող երկրների ընկերություններին թույլ չեն տա մասնակցել այդ նախագծերին, քանի որ դա անթույլատրելի է։ Այս նախագծերին կթույլատրվի մասնակցել միայն և բացառապես մեզ բարեկամ երկրների ընկերություններին, խնդրում եմ հաշվի առնել այս էական փաստը և վիրավորված դեմքով չհայտնվել, եթե ինչ-որ բան լինի, բողոքներ չեն ընդունվի, քանի որ «պետք է ավելի շուտ մտածեիք»։
 
Ի դեպ, եթե ավելի լայն նայենք, ապա այն ամենի լույսի ներքո, ինչ կատարվում է այսօրվա աշխարհում, կա մի շատ և շատ հարուստ գաղափար, որի մասին արժե մտածել։ Դուք միանգամայն իրավացի եք, խոսքս միջազգային կազմակերպությունների նկատմամբ մեր պարտավորությունների վերանայման մասին է, որոնք Ադրբեջանի նկատմամբ կիրառում են այդ նույն երկակի ստանդարտներ ու կողմնակալ վերաբերմունք։ Իմ քյաբաբի համար հենց ե՞ս եմ մեղավոր։ Սա անարդար է, և այդպես չպետք է լինի... Իսկ ինչպես պետք է լինի՝ դա ես հիմա կբացատրեմ պարզ ձևով և բառացիորեն մատների վրա. հեղինակավոր կամ այդպիսին համարվել ցանկացող միջազգային կազմակերպությունները պետք է ճնշում գործադրեն Հայաստանի վրա, որը պարտավոր է փոխել սահմանադրությունը, Զանգեզուրի միջանցքը տրամադրել պարտադիր արտատարածքային պայմաններով, օրենսդրորեն սահմանափակել իր զինված ուժերը ինչպես որակապես, այնպես  էլ քանակապես, ամենակարճ ժամկետում դիմել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին՝ խնդրելով, որպեսզի այդ խումբն  ինքնալուծարվի անհարկի լինելու պատճառով, և անմիջապես Արևմտյան Ադրբեջանի համայնքի հետ՝ ադրբեջանցիների Զանգեզուր, և ոչ միայն Զանգեզուր արդար վերադարձի մասին բանակցություններ սկսել: Ահա  այդ ժամանակ մենք՝ լիակատար խաղաղություն, համաձայնություն և փոխշահավետ տարածաշրջանային համագործակցություն կունենանք ձեզ հետ։ Հայաստանի նախազգուշական ու օրինակելի վարքագծի պայմաններում։