USAID –ը ստրկացման է ենթարկում Հայաստանին Երևան է ժամանել «արժեքավոր գործընկեր»

ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) ղեկավար Սամանթա Փաուերը, որը հայտնի է իր բուռն հակաադրբեջանական դիրքորոշմամբ, Հայաստան է ժամանել։ Այո, նույն Սամանթա Փաուերը, ով «հայոց ցեղասպանության» օրը հռչակել է իր ծննդյան օրը և արժանացել Հայաստանում «արժեքավոր գործընկերոջ» պատվավոր կարգավիճակին։

Համեմատաբար կարճ ժամանակահատվածում սա Փաուերի երկրորդ այցն է Երևան։ Հիշեցնենք, որ վերջին անգամ նա Հայաստան էր այցելել անցյալ տարվա սեպտեմբերին։ Այն ժամանակ նրա այցը նշանավորվեց սադրիչ հայտարարություններով, մասնավորապես, նա հանդես եկավ Ադրբեջանի ազատագրված տարածքներում միջազգային դիտորդական առաքելություն ստեղծելու նախաձեռնությամբ:

Երևանում կայացած մամուլի ասուլիսում Փաուերն ասաց, որ 2020 թվականից ի վեր ԱՄՆ-ն ավելի քան 24 միլիոն դոլարի մարդասիրական օգնություն է տրամադրել, իսկ USAID-ի հաշվարկներով՝ ԱՄՆ-ն, ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի պետական բյուջեն համալրել է 3,3 միլիարդ դոլարով։ Ընդ որում՝ Փաուերը հուսադրել է հայերին սադրիչ հայտարարություններով, թե «ԱՄՆ-ը դիտարկում է սեպտեմբերի 19-20-ը Ղարաբաղում Ադրբեջանի Զինված ուժերի կողմից իրականացված ռազմական գործողությանը համարժեք պատասխան տալու հնարավորությունը»։ Փաուերի այդ այցը Երևան հիշվեց նաև պաթոսային հայտարարություններով, թե USAID-ն աջակցություն կտրամադրի «Ղարաբաղից հարկադիր վերաբնակներին»:

Հարկ է նշել, որ պատահական չէ, որ գործակալությունը չափազանց նախանձախնդիր է այս հարցում, ինչը պայմանավորված է միջազգային հանրության աչքում ղարաբաղցի հայերին «բռնի տեղահանվածի» կարգավիճակով ներկայացնելու ձգտումով:

Այդ նպատակով 2023 թվականի նոյեմբերին USAID-ի հայաստանյան գրասենյակը հայտնեց, որ Միացյալ Նահանգները հայտարարել է «ղարաբաղյան իրադարձություններից տուժածներին» ավելի քան 4,1 միլիոն դոլարի հավելյալ մարդասիրական օգնություն հատկացնելու մասին։ Իսկ այս տարվա ապրիլին Բրյուսելում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ հանդիպման ժամանակ Սամանթա Փաուերը հայտարարեց Հայաստանում իրականացվող ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներին իր շարունակական աջակցության մասին և իր պատրաստակամության մասին՝ «մշտական աջակցություն ցուցաբերել ժողովրդավարության ամրապնդմանը և զարգացմանն ուղղված Հայաստանի կառավարության ծրագրերին։

Հայկական ԶԼՄ-ները հայտնում են, որ Սամանթա Փաուերնայս անգամ Երևան է գալիս «հաստատելու Հայաստանի հետ Միացյալ Նահանգների խորացող գործընկերությունը, ընդգծելու ԱՄՆ ՄԶԳ աջակցությունը Հայաստանի կառավարության բարեփոխումների օրակարգին և առաջ մղելու Հայաստանի դիմակայունությունը բարձրացնելու ջանքերը»։ Ի դեպ, Փաուերը արդեն հասցրել է ցուցադրել խոհարարական արվեստի հրաշքները՝ պատրաստելով «արցախյան ավանդական ուտեստ» USAID-ի կողմից ֆինանսավորվող «Taste of Artsakh» հայկական արագ սննդի օբյեկտ կատարած այցելության ժամանակ։ Այս առումով հատկանշական է նաև, որ Հայաստանում գտնվելու ընթացքում նա հանդիպել է ղարաբաղահայերի ներկայացուցիչների հետ, իսկ անցյալ տարի Բաքու կատարած այցի ժամանակ հրաժարվել է հանդիպել ադրբեջանցի փախստականների և հարկադիր վերաբնակների հետ։ Այս առումով տեղին է հիշել, որ Փաուերը սերտ կապեր էր պահպանում Ղարաբաղի խունտայի նախկին «պետնախարար» Ռուբեն Վարդանյանի հետ և նույնիսկ «Ավրորա» մրցանակի հանձնաժողովի անդամ է, որի նախաձեռնողն ու հովանավորն էր Վարդանյանը։ Դրա համար էլ զարմանալի չէ, որ Փաուերն իր «Խնդիր դժոխքից. Ամերիկան և ցեղասպանության դարաշրջանը» գրքում ոչ մի խոսք չի ասել Խոջալուի ցեղասպանության և ադրբեջանցիների նկատմամբ հայերի վայրագությունների մասին։ Եվ որպես ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում ԱՄՆ ներկայացուցիչ, նա երբեք չի բարձրաձայնել ադրբեջանցի փախստականների և ներքին տեղահանվածների ծանր վիճակի մասին և երբեք չի պահանջել Հայաստանից կատարել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձևերը։

Մեզ մոտ այս կառույցը հասցրել է աչքի ընկնել նաև իր քայքայիչ գործունեությամբ։ Սակայն Ադրբեջանը, ժողովրդի ու իշխանությունների միասնության ու համերաշխության շնորհիվ ջախջախեց այս կազմակերպության ծրագրերը՝ կանխելով քաղաքացիական հասարակության շահարկման նրա ձգտումները։

Մեկնաբանելով USAID-ի ղեկավար Սամանթա Փաուերի հայտարարություններն ու գործողությունները՝ Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը անցյալ նոյեմբերին X սոցիալական ցանցում գրել էր. «Դիմակները պատռված են։ Ադրբեջանում այլևս տեղ չկա USAID-ի գործունեության համար»։ Արդյունքում USAID-ն իր ատամները կոտրեց Ադրբեջանի վրա։

Իսկ Հայաստանում ԱՄՆ ՄԶԳ-ն և Սամանթա Փաուերը ողջունելի հյուրեր և «արժեքավոր գործընկերներ» են: Հայաստանն USAID-ի համար դարձել է հուսալի հանգրվան ամերիկյան այս կառույցի լրտեսական գործունեությունը տարածելու առումով։ Այն փաստը, որ այս կազմակերպության ակտիվ գործունեությունը Հայաստանում՝ Երևանի արևմտամետ նկրտումների ֆոնին, ուղղված է տարածաշրջանային պետությունների շահերի դեմ, որևէ կասկած չի հարուցում։

Զուգահեռաբար USAID-ը փորձում է խաթարել Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության գործընթացը՝ ուռճացնելով ղարաբաղահայերի թեման և մանիպուլյացիայի ենթարկելով Հայաստանում քաղաքացիական հասարակության գիտակցությունը։ Արդյո՞ք Հայաստանը շահում է USAID-ի մատուցած արջի ծառայությունից: Կասկածելի է: Երևանը միայն կամրապնդի քաղաքական խամաճիկի իր աննախանձելի կարգավիճակը, որն ԱՄՆ-ն առավելագույնս կօգտագործի՝ առաջ մղելով բացառապես սեփական շահերը։