Անցածի ամրապնդում Իլհամ Ալիևը զգուշացնում է

Իրանի նախագահ Իբրահիմ Ռաիսիի ողբերգական մահը, իհարկե, մթագնեց դրան նախորդած կարեւոր իրադարձությունը՝ Արազ գետի վրա «Խուդաֆերին» եւ «Գըզ Գալասը» հիդրոէլեկտրակայանների բացումը։ Եվ, այնուամենայնիվ, անհրաժեշտ է նշել ինչպես այս իրադարձության նշանակությունը իրանա-ադրբեջանական հարաբերությունների վերականգնման և զարգացման համար, այնպես էլ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի կողմից միջոցառման ժամանակ արված՝ Հարավային Կովկասում խաղաղ կարգավորմանը վերաբերվող կարևոր քաղաքական հայտարարությունը։

«Տարածաշրջանի զարգացումը պետք է ապահովվի՝ տարածաշրջանի երկրներում ապրող ժողովուրդների կամքով։ Մեր գործերին ոչ տարածաշրջանային երկրների միջամտությունը անընդունելի է։ Ադրբեջանը բոլոր երկրների հետ հարաբերությունները կառուցում է և կշարունակի կառուցել փոխադարձ հարգանքի, միմյանց գործերին չմիջամտելու և փոխադարձ շահի հիման վրա։ Եթե ինչ-որ մեկը՝ հազարավոր կիլոմետրեր հեռու գտնվող երկրների ղեկավարները, ցանկանում է ինչ-որ արդյունքի հասնել այս տարածաշրջանում, թող խոսեն մեզ հետ։ Անտեղի ու անհարկի միջամտությունը մինչ օրս ոչ մի օգուտ չի բերել ու չի բերի։ Համարում եմ, որ Հայաստանը չպետք է սխալ քայլ ձեռնարկի։ Տարածաշրջանային խնդիրները պետք է լուծվեն տարածաշրջանի երկրների անմիջական մասնակցությամբ ու կամքով։ Երկար տարիների ընթացքում Հայաստանը հույս է դրել այստեղից հեռու գտնվող երկրների հովանավորության և աջակցության վրա։ Իսկ ի՞նչ ստացվեց արդյունքում: Արդյունքը նրանց համար այնքան էլ հաճելի չստացվեց։ Այսինքն, թող հերթական սխալ թույլ չտան։ Այս տարածաշրջանի ժողովուրդները պատմականորեն ապրել են այստեղ։ Տարածաշրջանի պետությունները՝ անկախ քաղաքականություն վարող ուժեղ պետություններ են։ Ոչ մի կողմնակի ուժ երբեք չի ազդել և չի ազդի այս պետությունների կամքի վրա»,- ասել է Իլհամ Ալիևը։

Այն փաստը, որ Ադրբեջանի նախագահը առիթից օգտվել է նրա համար, որպեսզի կրկին անգամ արտահայտվի խաղաղ կարգավորման խնդրահարույցության մասին, խոսում է այս հարցի սուր արդիականության վերաբերյալ, այն մասին, որ դեռ վաղ է հանդարտվել, լիովին ապավինելով Երևանի կողմից վերցրած կառուցողական կուրսին։

Իրոք, մի կողմից մենք հաճախ ենք եղել նրա ականատեսներ, թե ինչպես է պաշտոնական Երեւանը հակասական հայտարարություններ արել, կամ ասել է մի բան, իսկ արել է մեկ այլ բան։ Մյուս կողմից, Հայաստանում դեռ կա ներքին բողոքի աճի սպառնալիք՝ իշխանության բռնի տապալման վտանգով։

Իսկ ամենակարևորը՝ Երևանի քաղաքականության տարբեր վեկտորների միջև հակասությունների վրա փորձում են խաղալ արտաքին ուժերը, որոնք, Երևանին տարբեր բարիքներ նետելով, միաժամանակ նրա համար նկարում են ապագայի երևակայական ռևանշի գայթակղիչ պատկերներ։ Բացառված չէ, որ որոշ դեպքերում նման մանիպուլյացիաները կարող են հասնել բավականին կոպիտ մակարդակի, օրինակ՝ շանտաժի։

Սա հատկապես վերաբերում է Ֆրանսիային։ Կարելի է միայն կռահել, որ ֆրանսիացիների անզոր զայրույթը միայն աճել է Նոր Կալեդոնիայի իրադարձություններից հետո, որոնցում, ինչպես արդեն մեկ անգամ չէ, որ գրել ու ասել ենք, պաշտոնական Փարիզը, ի դեմս ներքին գործերի նախարար Ժերալդ Դարմանինի, շտապել է մեղադրել Բաքվին։ Այս պայմաններում կարելի է ենթադրել, որ Ելիսեյան պալատի մոլեգին բնակիչը և նրա նախարարները կսկսեն՝ Հարավային Կովկասում պատերազմի կրակը բորբոքելու նոր փորձեր ձեռնարկել։

Հետևաբար, Ալիևի ուղերձն ուղղված է ոչ միայն Հայաստանի ղեկավարությանը, այլ նաև անմիջականորեն երրորդ երկրներին։

Արժե նորից մեջբերել նախագահի ելույթից հետևյալ արտահայտությունը. «Եթե ինչ-որ մեկը՝ այստեղից հազարավոր կիլոմետրերի վրա գտնվող երկրների ղեկավարները՝ ուզում են ինչ-որ արդյունքների հասնել այս տարածաշրջանում, ապա թող խոսեն մեզ հետ»։ Այս արտահայտությունը պարունակում է Հարավային Կովկասում ստեղծված նոր իրականության ողջ էությունը։ Հատկապես Ադրբեջանն է դարձել Հարավային Կովկասի առանցքային դերակատարը, հատկապես մեր երկիրն է իր ձեռքում պահում այս բարդ տարածաշրջանի կառավարման ղեկը: Այն մասին, որ Հայաստանի ղեկավարությունը դա արդեն գիտակցել է, վկայում են հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված նրա քայլերը, ինչը ցույց է տալիս սահմանների անցկացվող սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը։ Փաշինյանը չի հոգնում կրկնել, որ այս գործընթացը դարձել է Հայաստանի ինքնիշխանության և անվտանգության հետագա ամրապնդման անկյունաքար։

Եթե լսել նրա խոսքերը, ապա դրանք նպատակ են հետապնդում իրենց քաղաքացիներին բացատրել մի պարզ բան՝ սահմանը չէր սահմանազատվել, քանի որ Երևանը, Ղարաբաղի օկուպացիայի պատճառով, ինքն էլ չէր ճանաչում Ադրբեջանի պետական սահմանը, իսկ հարևան պետության սահմանի չճանաչելը հղի է վերջինիս կողմից այնտեղ նոր սահման գծելու վտանգով, որտեղ դա ինքն է ցանկանում։ Եվ նախագահ Ալիևը այդ մասին պերճախոս հիշեցրել է հայ հասարակությանը։ Հիմա Փաշինյանը փորձում է իր ժողովրդին բացատրել, որ սկսված սահմանազատման գործընթացը բացառում է իրադարձությունների նման ընթացքը, իսկ դա նշանակում է՝ ամրապնդում է Հայաստանի ինքնիշխանությունը։

Արդյունքում ստացվում է, որ Ադրբեջանի ինքնիշխանության ամրապնդումը հանգեցնում է Հայաստանի ինքնիշխանության ամրապնդմանը, ընդհանուր առմամբ մեծացնելով ողջ Հարավային Կովկասի միջազգային սուբյեկտիվությունը։ Իրենց գերտերություններ երևակայող որոշ երրորդ երկրներ շատ դժվար են ընդունում այս իրականությունը։ Մեր խնդիրն է՝ կրկին ու կրկին բացատրել նրանց, որ անօգուտ է դիմակայել այս իրականությանը, անարդյունավետ է հին շաբլոնը կիրառել նոր աշխարհի նկատմամբ:

Իմ կարծիքով, նախկին և ներկայիս ֆրանսիական գաղութների ժողովուրդները հաճույքով կմիանան մեզ հետ այս կրթական ծրագրին։