«Բաքու-Մոսկվա-Անկարա ձևաչափն ուղղված է տարածաշրջանում իրավիճակի կայունացմանը» Caliber.Az-ի հյուրն է Դենիսովը

Caliber.Az-ի բլից հարցազրույցը Ռուսաստանի Խաղաղարար նախաձեռնությունների և կոնֆլիկտաբանության ինստիտուտի տնօրեն Դենիս Դենիսովի հետ։

- Բաքվում տեղի ունեցած «Հարավային Կովկաս. զարգացում և համագործակցություն» միջազգային համաժողովում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարեց, որ գոհ է ներկայիս տարածաշրջանային կոնֆիգուրացիայից և նշեց, որ տարածաշրջանում ակտիվ երկխոսություն է ընթանում Բաքու-Մոսկվա-Անկարա ձևաչափով։ Ի՞նչ կարծիքի եք այս ձևաչափի ապագայի մասին:

-Բնականաբար, նման ձևաչափերն ուղղված են տարածաշրջանում իրավիճակի կայունացմանը։ Ըստ էության, այս եռանկյունու շրջանակներում այլ բան չի էլ կարող լինել: Հետևաբար, դա դրական է ընկալվում, այդ թվում՝ Ռուսաստանի Դաշնության կողմից: Ես նույնիսկ կարծում եմ, որ բոլոր ներգրավված կողմերի քաղաքական կամքով կարելի է ակնկալել կոնկրետ, լուրջ լուծումներ այն խնդիրների, որոնք հուզում են այս երեք պետությունների ղեկավարներին։

Մինչդեռ, առկա է նաև մի փոքր այլ հարթություն. նման եռակողմ շփումների ֆոնին տարածաշրջանի կայունության համար անհրաժեշտ է նմանատիպ նախագծերում ներգրավել այլ երկրների։ Նկատի ունեմ և՛ Հայաստանը, և՛ Վրաստանը, և հնարավոր է նաև Իրանը։ Այս դեպքում կայունության խնդիրը, ճգնաժամի հանգուցալուծման խնդիրը պարզապես կտեղափոխվի նոր մակարդակ և կլուծվի շատ ավելի հեշտ, քան այս պահին։

- Համաշխարհային «ուղեղային կենտրոնների» ներկայացուցիչների հետ նույն հանդիպմանը Իլհամ Ալիևը հայտնեց, որ Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների հաջորդ հանդիպումը կարող է կայանալ Բրյուսելում։ Ի՞նչ եք կարծում, այս հանդիպմանը հայ-ադրբեջանական կարգավորման վերաբերյալ բեկումնային որոշումներ սպասվու՞մ են։

- Խոսելով Բրյուսելում կայանալիք հանդիպման մասին, կարելի է միայն ողջունել հայ-ադրբեջանական հիմնախնդրի կարգավորման հետ կապված շարունակվող երկխոսությունը։ Եթե հանդիպմանը լուրջ առաջընթաց լինի, դա, անկասկած, լավ է, բայց այս պահին հատուկ ակնկալիքներ չկան՝ կապված ինչ-որ արմատական, կտրուկ բեկումների հետ։ Եվ, ինչպես նշում են իրենք՝ կողմերը, ավելի շուտ համակարգված, բավականին տքնաջան աշխատանք է տարվում, քան ինչ-որ աղմկահարույց բեկումնային գործողություններ։ Բայց նույնիսկ սա ներկա իրավիճակում, անկասկած, դրական պահ է։

-Ռուս-ուկրաինական պատերազմն ինչ-որ կերպ ազդո՞ւմ է հայ-ադրբեջանական կարգավորման վրա։

-Ստեղծված իրավիճակում, իհարկե, Ուկրաինայում հատուկ ռազմական գործողության ազդեցությունը և ընդհանրապես, տարածաշրջանային անկայունությունը կազդի նաև հայ-ադրբեջանական հարցի շուրջ բանակցային գործընթացի վրա։ Սակայն, պետք է հիշել, որ առավելագույնս զգույշ և ուշադիր պետք է վերաբերվել այս գործընթացի շրջանակներում բոլոր եվրոպական նախաձեռնություններին, որոնք փորձում են ձևակերպել որպես երկխոսությունը մոդելավորող և կառավարող, քանի որ մենք քաջ գիտակցում ենք, որ ներկա պայմաններում միանգամայն հնարավոր է դիտարկել այնպիսի սցենար, երբ ԵՄ ներկայացուցիչները նման երկխոսություններն ու նախաձեռնությունները կօգտագործեն իրենց աշխարհաքաղաքական նպատակների համար, և դա միշտ չէ, որ կարող է ձեռնտու լինել Ադրբեջանին և Հայաստանին, հենց բանակցությունների մասնակիցներին։ Բայց ինձ թվում է, որ դա շատ լավ հասկանում են նաև երկրների ղեկավարները, ուստի այս խնդիրը նվազագույնի կհասցվի։