Հայաստանը ստորաքարշում է Արևմուտքին՝ կառչելով Ռուսաստանից Ոչ կամք, ոչ ռեսուրսներ

Հայաստանում Եվրամիության քաղաքացիական առաքելության հայտնվելու նախօրեին Երևանում ձեռնարկել են հնչեցնել հայտարարություններ, որոնք կոչված են արդարացնել Հարավային Կովկաս անհասկանալի նշանակության տեսքով զգալի խմբավորման վայրէջքի ձևով հակառուսական դեմարշը։ Մոսկվայում ապագա առաքելությունը միանշանակ դիտարկում են որպես տարածաշրջանային կայունության սպառնալիք և Ռուսաստանին տարածաշրջանից դուրս մղելու Արևմուտքի բացահայտ փորձ։ Բայց այն, որ Կրեմլը կոշտ արձագանքելու է Հայաստանի ղեկավարության ինտրիգներին, որոնք ձեռնտու են Արևմուտքին, վկայում են նաև Ռուսաստանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի վերջին հայտարարությունները, որոնք հերթական անգամ հաստատեցին Հարավային Կովկասում Հայաստանի գլխավոր դաշնակցի կարգավիճակը պահապանելու Ռուսաստանի մտադրությունը։

Զախարովայի հայտարարությունները այն մասին, որ Բրյուսելը փորձում է փոխել անվտանգության համակարգը Հարավային Կովկասում, և որ դրա անկյունաքարը ռուս զինվորականների առկայությունն է և Հայաստանի անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին՝ դա ոչ միայն փաստերի արձանագրումն է, այլ նաև Մոսկվայի կտրուկ բացասական վերաբերմունքի ցուցիչ է Փաշինյանի արևմտամետ քաղաքականության և առավել եւս՝ ԵՄ-ն դեպի տարածաշրջան ձգելու նկատմամբ։ Սա առաջինն է: Երկրորդը՝ ԱԳՆ դիվանագետի հայտարարությունները, որ ռուս խաղաղապահներն են ապահովում Ղարաբաղում խաղաղությունը, իսկ ռուս սահմանապահները աշխատում են Հայաստանի տարածքում, այդ թվում նաև հայ-ադրբեջանական սահմանամերձ գոտում, դա հասցեական ուղերձ է Եվրամիությանը և լրացուցիչ հիշեցում Երևանին այն մասին, որ Մոսկվան կշարունակի նրան և ողջ տարածաշրջանը պահել իր շահերի ուղեծրում։

Դե և, երրորդը՝ Զախարովայի հայտարարություններից հետևում է, որ Մոսկվան ոչ միայն դժգոհ է Հարավային Կովկասում իր դեռևս ֆորպոստի դիրքորոշումից, բայց նաև լիովին վստահում է Բաքվին որպես ռազմավարական դաշնակցի և գործընկերոջ, որի համար տարածաշրջանային կայունության և անվտանգության պահպանումը հանդիսանում է առաջնահերթություն։ Բացի դրանից, Ռուսաստանի Դաշնության համար ոչ պակաս կարևոր է, որ ի տարբերություն Հայաստանի, Ադրբեջանը, որը դրա հետ միասին վարում է անկախ և բազմավեկտոր քաղաքականություն, չի պատկանում և չի ձգտում որևէ ռազմական բլոկի՝ ցուցադրելով իր քաղաքականության սկզբունքների կայունությունը։ Սա Բաքվի առավել ծանրակշիռ փաստարկներից մեկն է, որը նպաստում է վստահության վարկի պահպանմանը, առաջին հերթին տարածաշրջանային հարեւանների, մասնավորապես՝ Ռուսաստանի կողմից։

Իսկ ահա Ռուսաստանի ամենամոտ դաշնակիցը՝ Հայաստանը, գործնականորեն ամբողջությամբ սպառել է Մոսկվայի վստահությունը, և այժմ փորձում է դիմել քաղաքական հնարքների և, ինչպես ասում են, ջրից չոր դուրս գալ։ Այսինքն՝ Հայաստանի ղեկավարությունը մի կողմից ցուցադրաբար սիրախաղ է անում Բրյուսելի ու Փարիզի հետ, մյուս կողմից՝ ձգտում է նվազագույնի հասցնել Մոսկվայի դժգոհությունը՝ փորձելով բոլոր սլաքները ուղղել դեպի Բաքու։ Այսպիսով, Երևանը փորձում է ինչ-որ կերպ արդարացնել Ադրբեջանի հետ պայմանական սահմանի երկայնքով մոնիտորինգ անցկացնելու համար ԵՄ առաքելության հրավերը տարածաշրջան։ Բայց Մոսկվան ուշադիր հետևում է թե ինչ է կատարվում տարածաշրջանում և դեռ ի վիճակի է սպիտակը տարբերել սևից։

Մինչդեռ կրակին յուղ են լցրել տեղեկություններն այն մասին, որ ԵՄ-ի առաքելությունը կարող է ամբողջովին քաղաքացիական չլինել, որ նրանում ներկա է լինելու ֆրանսիացի ժանդարմների խումբը։ Հետևաբար, զարմանալի չէ, որ Երևանի անհեթեթ բացատրությունները, թե ժանդարմների համար իրենց մասնագիտության բերումով ավելի հեշտ կլինի զեկույցներ կազմել սահմանամերձ գոտում տիրող իրավիճակի մասին՝ աջակցություն և ըմբռնում չգտան Մոսկվայի կողմից։ Դրա հետ մեկտեղ, ինչպես հայտնում են հայկական լրատվամիջոցները, ԵՄ-ից ներկայիս քաղաքացիական դիտորդական առաքելությունը որոշակի փուլում կստանա նաև ռազմական բաղադրիչ։ Այդ մասին Ազգային Ժողովում ճեպազրույցում հայտարարել է նաև «Պատիվ ունեմ» ընդդիմադիր դաշինքի պատգամավոր, պաշտպանության և անվտանգության հարցերով հանձնաժողովի ներկայացուցիչ Տիգրան Աբրահամյանը, ինչը վկայում է ապագայում Հարավային Կովկասում ՆԱՏՕ-ի ռազմական կոնտինգենտի հնարավոր տեղակայման առնչությամբ որոշ ռուս քաղաքական գործիչների մտավախությունների մասին։ Հաշվի առնելով Ռուսաստանի շահերին ակնհայտ հակասող այս նրբերանգները, ակնհայտ է, որ Երեւանի պաշտոնյաների հայտարարությունները, որոնք հաշվարկված են պահպանել Մոսկվայի վստահության գոնե որոշ մնացորդներ՝ անիմաստ են։ Ընդհանրապես, ստեղծված իրավիճակում Հայաստանը կարող է հույսը դնել բացառապես վերավճարված կոնգրեսականների կամ Եվրախորհրդարանի պատգամավորների, հիմնականում Ֆրանսիայից, օրինակ՝ Նատալի Լուազոյի աջակցության վրա։ Ինչպես փոխանցում է «CivilNet»-ը, անցած շաբաթվա մեջ այս տիկինը հայտարարել է, որ վճռականորեն աջակցում է ավելի մեծ թափով և մասշտաբով ԵՄ-ի նոր առաքելությանը։

«Ուրախ եմ, որ Ֆրանսիան առաքելությանը կտրամադրի ութ ժանդարմ։ Փետրվարի 20-ին կլինեմ Հայաստանում։ Ես ողջունում եմ Հայաստանի աջակցությունն ու համագործակցությունը առաքելության հետ, որը լինելու է մեր աչքերն ու ականջները տեղում, և նրա ներկայությունը պետք է զսպի նոր հարձակումները։ Ես կարող եմ միայն հուսալ, որ Ադրբեջանը բարեխղճորեն կհամագործակցի առաքելության հետ»,- որոշակի սպառնալիքով զգուշացրել է Լուազոն՝ առանց ուշադրության չթողնելով նաև իրավիճակը Լաչինի ճանապարհին, որի շուրջ Հայաստանը շարունակում է ստեղծել գրեթե համամոլորակային իրարանցում։

Միաժամանակ ֆրանսիացի պատգամավորը մի քանի հասցեական ուղերձներ է հնչեցրել Ռուսաստանին՝ ռուս խաղաղապահներին մեղադրելով անգործության մեջ, որոնց աչքի առաջ, իբր, ահա արդեն ավելի քան 50 օր իրական «դրամա» է ծավալվում։

«Մենք լսում ենք Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովի թերահավատությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ԵՄ-ի ջանքերի վերաբերյալ։ Բայց մենք նաև տեսնում ենք, որ նա Ղարաբաղի հարցում բռնում է Ադրբեջանի կողմը»,- ասել է Լուազոն՝ հավելելով, որ տեղին է համարում Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին ընդլայնված կազմով առաքելություն ուղարկելու որոշումը։

Հավանաբար, ֆրանսիացի խորհրդարանականը բարձրաձայնել է ԵՄ-ի ընդհանուր դիրքորոշումը ընդ որում ոչ միայն Լաչինի ճանապարհին տիրող իրավիճակի, այլ նաև Բաքվի և Երևանի բանակցային ողջ գործընթացի վերաբերյալ ռուսական քաղաքականության վերաբերյալ։ Եվրոպան լրջորեն տրամադրված է դառնալ հայ-ադրբեջանական բանակցությունների գլխավոր միջնորդ և դժվար թե սահմանափակվի տարածաշրջանում իր առաքելության երկամյա ներկայությամբ։ Եվ այս փաստը չի կարող չլարել Մոսկվային, հատկապես հիմա, երբ նա ի վիճակի չէ արդյունավետորեն հակազդել արդեն իսկ մեկնարկած գործընթացին և հետևաբար սահմանափակվում է միայն դեկլարատիվ հայտարարություններով և Հայաստանին ուղղված անուղղակի սպառնալիքներով։ Սակայն ԵՄ-ի առաջիկա առաքելության մասին Փաշինյանի վերջին հայտարարությունները, ինչպես նաև Հայաստանի և Ռուսաստանի արտգործնախարարների միջև հեռախոսազրույցը, որի ընթացքում հայկական կողմը ցանկություն է հայտնել ամրապնդել դաշինքը Ռուսաստանի հետ, խոսում են այն մասին, որ Հայաստանը ինչպես էլ չնայի Արևմուտքի կողմը՝ նա դեռ չի կարող դիմել Ռուսաստանի հետ կապերի խզման։ Դրա համար Հայաստանը չունի ոչ քաղաքական կամք, ոչ էլ առավել ևս ռեսուրսներ։