Ռուբիոն՝ Ադրբեջանի դեմ, բայց կողմ՝ հակասեմական Հայաստանին Սենատորի կարճատեսությունը

Արդյո՞ք ԱՄՆ-ի սենատոր Մարկո Ռուբիոն հանդիսանում է հակասեմական, այն երկրների և ահաբեկչական կազմակերպությունների հովանավոր, որոնք կատարում են վանդալիզի սարսափելի գործողւություններ: Առաջին հայացքից սա շատ զարմանալի հարց է։ Բայց, եկեք չշտապենք եզրակացություններ անել և ուշադրություն դարձնենք փաստերին, սկսած՝ Հանրապետական կուսակցության այս անդամի, Ֆլորիդայից սենատորի սկանդալային հայտարարությունից։

Ռուբիոն հայտարարել է, որ ամերիկյան հարկատուները չպետք է վճարեն ԱՄՆ-ի կողմից Ադրբեջանին ռազմական աջակցության համար։ Ռուբիոն այդ մասին գրել է X (նախկին Twitter) սոցիալական ցանցի իր էջում և նշել, որ Սենատը ընդունել է Հայաստանի պաշտպանության ակտը, որը դադարեցնում է նման օգնությունը։ Կարևոր եմ համարում նրա բոլոր հայտարարությունները ներկայացնել ամբողջությամբ, որպեսզի ակնհայտ լինի նրա հայանպաստ էությունը։

«ԱՄՆ-ի հարկատուների դոլարները չպետք է գնան Ադրբեջան, մի երկիր, որը անկայունություն է բերել տարածաշրջան։ Սենատի իմ գործընկերները համաձայն են, և մենք միասին ընդունել ենք Հայաստանի պաշտպանության մասին ակտը: Ներկայացուցիչների պալատի իմ գործընկերներին կոչ եմ անում անել նույնը»,- գրել է Ռուբիոն:

Ինչպես տեսնում ենք, նա ձևացնում է մտահոգություն ամերիկացի հարկատուների ծախսերի վերաբերյալ՝ դրա համար ընտրելով բոլորովին կեղծ հռետորաբանություն։

Բայց ես կսկսեմ հիշեցումից այն մասին, որ հայ-ադրբեջանական հակամարտության սկզբից ի վեր, ԱՄՆ-ում ոչինչ չեն արել օկուպանտ երկրին դատապարտելու համար։ Հայաստանի դեմ ոչ մի պատժամիջոցներ չեն կիրառվել։ Ընդհակառակը, Շուշայի և մեր երկրի մի ամբողջ շարք շրջանների օկուպացումից, Խոջալուի ադրբեջանական խաղաղ բնակչության ցեղասպանությունից հետո, ԱՄՆ-ը ընդունեց 907-րդ ուղղումը։ Ճիշտ է, հետո, երբ 2001 թ. բոված աքլորը կտցահարեց ամերիկացիներին՝ որոշեցին այն «սառեցնել»: Բայց ամերիկյան ռազմական օգնության ծավալն այնքան աննշան էր, որ դրա մասին Բաքվում ոչ ոք չէր քննարկում։

Դրանով հանդերձ, հավելեմ, որ ԱՄՆ-ը միակ երկիրն էր, որը ամենամյա և պաշտոնապես ֆինանսական օգնություն էր հատկացնում Ադրբեջանի օկուպացված տարածքներում ապօրինի բնակվող հայերին։ Չնայած այս ամենին, Ադրբեջանը վերականգնեց իր տարածքային ամբողջականությունը, իր ինքնիշխանությունը։ Իսկ ահա հիմա մենք տեսնում ենք, որ ճնշումը գործադրվում է օկուպացիայի զոհ երկրի վրա։

Սակայն, ինչը, որը պակաս զզվելի է, այն է, որ Ռուբիոն մարտնչում է մի պետության օգնությունը ուժեղացնելու օգտին, որտեղ հրեաֆոբիայի և հակասեմիտիզմի գործողությունները դարձել են նորմ: Ինչպես գիտեք, նոյեմբերի 15-ին իրականացվել է Երևանում միակ սինագոգի հրկիզումը։ Սա պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության սրման սկզբից ի վեր հրեական պաշտամունքը կրակի տալուն երկրորդ դեպքն է աշխարհում, և առաջին դեպքը՝ Մերձավոր Արևելքի սահմաններից դուրս (սինագոգի հրկիզման նախորդ դեպքը եղել է Թունիսում հոկտեմբերի 18-ին):

Հայաստանի գլխավոր ռաբբի Գերշոն Բուրշտեյնը հայկական լրատվամիջոցներին պատմել է, թե ինչպես է տեղի ունեցել Երևանի սինագոգի հրկիզումը. «40 րոպե նրանք փորձում էին կրակ վառել, նրանց մոտ քիչ բենզին կար, հետո նրանք ավելացրին»։ Նույնիսկ առաջին հարձակումից, ԱՍԱԼԱ-ի կողմից բազմաթիվ սպառնալիքներից և իսրայելցիների ու հրեական կազմակերպությունների նախազգուշացումներից հետո՝ Հայաստանի իշխանությունները անհրաժեշտ միջոցներ չձեռնարկեցին, որպեսզի պաշտպանեն երկրի միակ սինագոգը՝ հարձակվողներին գրեթե մեկ ժամ ոչ ոք չխանգարեց:

Երևանում հրկիզումը դարձավ՝ երկրում միակ հրեական աղոթավայրի վրա վերջին երկու ամսիսների ընթացքում երկրորդ հարձակումը։ Առաջինը տեղի է ունեցել հոկտեմբերի 3-ին։ Երկու հարձակումների համար պատասխանատվությունը իր վրա է վերցրել ԱՍԱԼԱ (Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia) ահաբեկչական կազմակերպության իրավահաջորդի դերին հավակնող ASALA Young անվանումը օգտագործող խումբը:

Ըստ Իսրայելի Սփյուռքի նախարարության հետազոտական կենտրոնի տվյալների՝ այդ խումբը իրենից ներկայացնում է ԱՍԱԼԱ-ի երիտասարդական թեւ։ 1975 թվականին Լիբանանում իր կազմավորումից հետո կազմակերպությունը իրականացրել է ավելի քան 80 ահաբեկչական գրոծողություններ և դիվերսիաներ, հիմնականում թուրք պաշտոնյաների և Եվրոպայի, Մերձավոր Արևելքի երկրներում և ԱՄՆ-ում օբյեկտների դեմ: ԱՍԱԼԱ-ն սերտորեն համագործակցել է սիրիական հատուկ ծառայությունների և պաղեստինյան ռազմականացված խմբավորումների հետ: Դատելով ASALA Young-ի Telegram-ալիքի հայտարարությունից՝ հատկապես կազմակերպության հիմնադիրներին են հիմա երիտասարդական թեւը դիտարկում, որպես նմանակման օրինակ։

Երևանում սինագոգի վրա երկու հարձակումներն էլ լայն արձագանք են առաջացրել։ Եվրոպայի ամենախոշոր ռաբինական կազմակերպություններից մեկի՝ Conference of European Rabbis (CER)-ի նախագահը Հայաստանի իշխանություններից պահանջել է կալանավորել ԱՍԱԼԱ-ի խմբի անդամներին, այն հայտարարել օրենքից դուրս և ուժեղացնել հրեական համայնքի անվտանգությունը։ Նա հավելել է. «Եթե չհետևի պատշաճ արձագանք, փողոցներում հրեական արյունը կթափվի, և պատասխանատվությունը կընկնի Հայաստանի կառավարության ղեկավարի վրա»։

Միևնույն ժամանակ, Հայաստանում Իսրայելի դեսպան Յոել Լայոնը Հայաստանի կառավարությանը կոչ է արել՝ դատապարտել հակասեմականության բոլոր ձևերը, մանրակրկիտ հետաքննել այդ հանցագործությունը և մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկել։ Իսրայելական հեղինակավոր «The Jerusalem Post» հրատարակությունը Հայաստանին արդեն անվանել է «հետխորհրդային տարածքում ամենահակասեմական երկիր»- այստեղի բնակչության 58%-ը կիսում է հակահրեական տրամադրությունները։

Միաժամանակ «BNN Breaking» միջազգային լրատվական գործակալությունը նշել է, որ սա հակասեմիտիզմի առաջին դեպքը չէ Հայաստանում, երկրում նախկինում ևս նկատվել են՝ մշակութային և կրոնական, հատկապես հրեական ժառանգության հետ կապված արժեքների բացահայտ անտեսման դեպքեր: Եվ այս կապակցությամբ իմաստ ունի հիշեցնել այն մասին, որ Ադրբեջանում երբեք չեն եղել հակասեմականության դեպքեր։ Մեր երկրում գործում են սինագոգներ։ Մարդիկ այնտեղ հանգիստ ու խաղաղ աղոթում են։

Եվ ի՞նչ է, ինչպես տեսնում ենք, առաջարկում սենատոր Մարկո Ռուբիոն: Նա ասում է, որ ամերիկացի հարկատուները չպետք է վճարեն ԱՄՆ-ի կողմից Ադրբեջանին տրամադրվող ռազմական աջակցության համար և պայքարում է Հայաստանին աջակցելու համար։ Այսինքն, նա կոչ է անում օգնել Հայաստանին, որտեղ հաճախակի և սպառնալից են եղել և մնում են հակասեմականության ու վանդալիզմի դրսեւորումները, որտեղ պղծվում է սինագոգը, և դրա համար պատասխանատվությունը իր վրա է վերցնում ահաբեկչական կազմակերպությունը՝ ԱՍԱԼԱ-ն։ Ռուբիոն մարտնչում է նրա համար, որպեսզի ԱՄՆ-ը ռազմական օգնություն չցուցաբերի Ադրբեջանին, որտեղ հրեաները պատմականորեն միշտ իրենց զգացել են պաշտպանված և երջանիկ։ Այս ամենից հետո էլ ո՞վ է, եթե ոչ հակասեմական՝ սենատոր Մարկո Ռուբիոն։ Այս հարցը նրան պետք է տան ԱՄՆ-ի հրեական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներն և նրա հրեա ընտրողները:

Աքպեր Հասանով