«Հայաստանում կան ուժեր, որոնք ցանկացած գնով ուզում են լարվածություն ստեղծել տարածաշրջանում»
Յանիս Յուկշան՝ Caliber.Az-ում

Հարցազրույց  12 Օգոստոսի 2022 - 16:29

Caliber.Az-ի հարցազրույցը՝ ռուս հայտնի փաստաբան և հասարակական գործիչ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ Յանիս Յուկշայի հետ։

-Պարոն Յուկշա, ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանում հաճախակիացած հակառուսական դեմարշները։ Ինչպիսի՞ արձագանք է սա առաջացնում Ռուսաստանում։

-Հայաստանը փոքր երկիր է եւ երկար ժամանակ եղել է անտիրական, հնարավոր է, դրա համար էլ նրանում հայտնվեցին ամեն տեսակի սորոսական հիմնադրամներ, որոնք այնտեղ խոր արմատներ են գցել։ Կարծում եմ, որ այսօր ԱՄՆ-ի և անգլո-սաքսոնական աշխարհի քաղաքականությունը կորցրել է արտաքին աշխարհը վերահսկելու հնարավորությունը, նրանց խնդիրն այժմ կայանում է նրանում, որպեսզի որտեղ հնարավոր է հակամարտություններ հրահրել։ Հայաստանն էլ միաժամանակ, որ կարծես գտնվում է Ռուսաստանի ուղեծրում, հենց ճիշտ տեղավորվում է ամերիկյան ռազմավարության շրջանակում, որը հեռարձակվում է, այդ թվում նաև Արևմուտքի տարբեր շտաբ-բնակարաններից։

- Նկատի ունեք Կենտրոնական Հետախուզական Վարչության (ԿՀՎ) տնօրենի վերջին այցը Հայաստան։

- Իհարկե։ Այնտեղ, որտեղ հայտնվում է ԿՀՎ-ի ղեկավարությունը, նույն պահին էլ սկսվում են ապակառուցողական գործողություններ։

-Միթե այս փաստը ինչ-որ կերպ բացատրու՞մ է Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների նկատմամբ հայերի սադրիչ հարձակումները։

-Կարծում եմ, որ Հայաստանի տարածքում կան ուժեր, որոնք ցանկանում են ամեն գնով լարվածություն ստեղծել տարածաշրջանում և գժտեցնել հայերին ու ռուսներին։ Միշտ կան ներհակներ ու ցինիկներ, ովքեր պատրաստ են նույնիսկ իրենց մորը վաճառել երեք կոպեկով, այդպիսիներ կան նաև Հայաստանում։ Բայց չեմ կարծում, որ Հայաստանի շահերից է բխում Ռուսաստանի հետ վիճելը կամ առավել եւս հակամարտել, թեկուզ այն պատճառով, որ Ռուսաստանը և Հայաստանը անհամադրելի են։ Ռուսաստանն ամեն կերպ պաշտպանում է Հայաստանին, ուստի վերջինս Ռուսաստանի հետ հակաճառելու կարիք չունի։

-Ինչպիսի՞ն են Մոսկվայի և Բրյուսելի միջնորդությամբ Բաքվի և Երևանի միջև հարաբերությունների կարգավորման շանսերը։

- Ռուսաստանը ջանքեր է գործադրում հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները կարգավորման համար։ Վստահ եմ, որ Ռուսաստանը, ինչպես և Հայաստանը և Ադրբեջանը, լրջորեն շահագրգռված են հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների նորմալացմամբ։ Չի բացառվում, որ նորմալացման այս գործընթացը ձգձգվում է արեւմտյան եւ ամերիկյան սկզբնական կազմակերպությունների կողմից ճնշման պատճառով։ Ակնհայտ է, որ նույնիսկ եվրոպացիներն են վախենում ամերիկացիներից և երբեմն հեզորեն ընդունում ու համաձայնում են ԱՄՆ-ից թելադրվող քաղաքականության հետ։ Հետևաբար ամերիկացիները առաջիկայում ևս կանեն ամեն հնարավորը, որպեսզի հակամարտությունները շարունակվեն բորբոքվել, իսկ հաշտեցման գործընթացը, ինչպես ասում են, հետաձգվի երկրորդ պլանում։ Կցանկանայի հուսալ, որ Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների իմաստության, ինչպես նաև Ռուսաստանի միջնորդական ջանքերի շնորհիվ այդ պայմանավորվածությունները, այնուամենայնիվ, կիրականացվեն։ Դիրքերի մերձեցումը հեշտ գործերից չէ, սակայն հաշվի առնելով բոլոր կողմերի դեպի խաղաղության ձգտումները, հույս ունեմ, որ արդյունքում տարածաշրջանում կտիրի բաղձալի կայունություն։

-Հնարավոր համարում ե՞ք Բաքվի և Երևանի միջև հաշտության պայմանագրի ձեռք բերումը։

-Կարծում եմ, դա հնարավոր է։ Գլխավորը այն է, որպեսզի երկու կողմերն էլ հավասարապես դա ցանկանան։

-Դուք հիանալիորեն գիտեք, որ կարգավորման գործընթացը Հայաստանն է դանդաղեցնում է։ Ի՞նչ նպատակով է նա խուսափում 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի Եռակողմ հայտարարության կետերի կատարումից։

-Հայաստանի ղեկավարները և, առհասարակ, նրա քաղաքական վերնախավը բոլոր ժամանակներում մի բան են հայտարարել, իսկ իրականում հակառակն են ցուցադրել։ Այսինքն՝ խոսքերը տրամագծորեն տարբերվել են գործողություններից։ Բայց հուսով եմ, որ կգտնվեն անհրաժեշտ լծակներ, որպեսզի բանակցային գործընթացը շարժվի ճիշտ ուղղությամբ։

-Իսկ ինչպե՞ս կմեկնաբանեիք վերջերս ՌԴ Պետդումայում պատգամավոր Միխայիլ Շերեմետի՝ ԽՍՀՄ կերպարով միավորում ստեղծելու կոչը։ Ինչի՞ մասին է խոսում այդ, չափազանց կասկածելի մեսիջը։

-Սա խոսում է պատգամավոր Շերեմետի մասնավոր կարծիքի մասին, ով, ըստ երեւույթին, ցանկանում է, որպեսզի իր մտքերը մեջբերվեն լրատվական տարածքում։ Հանրապետությունների մեծ մասը, որոնք ժամանակին գտնվել են ԽՍՀՄ-ի կազմում, ինչպես ինձ թվում է, կցանկանաին վերադառնալ փոխգործակցության նախկին ձևաչափին։ Սակայն չափազանց շատ ժամանակ է անցել այն պահից, երբ բոլորը, ինչպես ասում են, բաժանվել են ըստ իրենց բնակարանների։ Մեծացել է մարդկանց նոր սերունդ, նրանք չափահաս են դարձել այլ արժեքների վրա, որոնք այդ թվում նաև, արմատավորվել են արհեստականորեն։ Եթե հիպոթետիկ պատկերացնենք, որ Ռուսաստանը անհետացել է աշխարհի քարտեզից, ապա նախկին Խորհրդային Միության շատ երկրները կդադարեն գոյություն ունենալ, քանի որ հատկապես Մոսկվան է հանդիսանում նրանց անկախության երաշխիքը։

-Առաջին հերթին Հայաստա՞նը։

-Եվ ոչ միայն։ Նույնիսկ այդ նույն Մերձբալթյան երկրները։

- Ռուսաստանը դեռ իր մեջ կրու՞մ է նոր կայսրություն կառուցելու գաղափարը։

- Ռուսաստանը կզբաղվի իր տարածքի դասավորությամբ։ Մի հինգ տարի հետո աշխարհը կլինի բոլորովին այլ, արմատապես կփոխվի նաեւ վերաբերմունքը Ռուսաստանի նկատմամբ։

Caliber.Az

Դիտումներ: 357