Երեկվա «բազեն»՝ այսօր «խաղաղության աղավնի» Մենք հիշում ենք ամեն ինչ

Լավ է, որ Facebook սոցիալական ցանցում կա մի օգտակար գործառույթ: Այն թույլ է տալիս հիշել, թե ինչ է տեղի ունեցել այս օրը տարբեր տարիներին։ Այսօր այս գործառույթն ինձ հիշեցրեց, որ ուղիղ երեք տարի առաջ Հայաստանի վարչապետի քաղաքացիական կինը՝ Աննա Հակոբյանը, հայտարարեց, որ պատրաստվում է մեկնել Ղարաբաղ՝ «հայրենիքի սահմանները պաշտպանելու»։ Այն ժամանակ նա այս մասին գրել է ֆեյսբուքյան իր էջում:

Բայց նա չհիշատակեց, որ Ղարաբաղն իր հայրենիքը չէ, իսկ մեր բանակի կողմից ազատագրվող տարածքը պատկանում է Ադրբեջանին: Փոխարենը տիկին Հակոբյանն ամբողջ աշխարհով մեկ հայտարարեց, որ 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին զորավարժություններ են սկսվել, որին, բացի իրենից, պետք է մասնակցեն ևս 12 հայուհիներ։ Այն ժամանակ ՀՀ-ում կռվելու ունակ տղամարդիկ գնալով ավելի ու ավելի քիչ էին դառնում։

Միայն ավելի ուշ պարզ դարձավ խայտառակ վիճակագրությունը՝ հայկական բանակի շարքերում 11 000-ից ավելի դասալիքի վերաբերյալ։ Ռազմաճակատից փախչողների տրամաբանությունն այն ժամանակ արդեն պարզ էր. ՀՀ ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը որքան էլ խոսար «մարտավարական նահանջի» մասին, իրականում այդ ժամանակ արդեն ամեն ինչ պարզ էր։ Ադրբեջանական բանակը մեթոդաբար և հետևողականորեն ազատագրում էր երկրի օկուպացված տարածքները:

Այսինքն՝ 2000 թվականի հոկտեմբերի 27-ի դրությամբ միակ հարցն այն էր, թե երբ պաշտոնապես կհայտարարվի Հայաստանի Հանրապետության կապիտուլյացիայի մասին, և դեռ որքա՞ն զոհ են տալու՝ հանուն Փաշինյանի իշխանության պահպանման։ Արդյունքում հայկական կողմը կապիտուլյացիայի ենթարկվեց 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի գիշերը։ Թեև պաշտոնապես այս կապիտուլյացիան կոչվեց Ադրբեջանի, Ռուսաստանի և Հայաստանի ղեկավարների Եռակողմ հայտարարություն։

Սա պարտադրված քայլ էր պաշտոնական Երևանի համար։ Նիկոլ Փաշինյանը, ով այսօր փորձում է ներկայանալ որպես «խաղաղության աղավնի», պետք է հիշի ոչ միայն իր կնոջ կողմից կանացի գումարտակ ստեղծելու մասին, որն արդյունքում ոչ մի տեղ չկռվեց, այլ նաև այն մասին, որ հենց այդ օրը, երբ տիկին Հակոբյանն աշխարհին պատմեց իր ռազմատենչ երևակայությունների մասին, հայկական կողմը «Սմերչ» հրթիռներով հարվածեց Բարդայի շրջանի Գարայուսիֆլի գյուղին, որը գտնվում է ռազմական գործողությունների գոտուց հեռու։

Ընդհանուր առմամբ, Բարդայի շրջանը և քաղաքի կենտրոնը Հայաստանի զինված ուժերի կողմից հրթիռակոծվել են երեք անգամ (հոկտեմբերի 5, 27 և 28): Արդյունքում զոհվել է 29, վիրավորվել՝ 112 մարդ, զգալի վնաս է հասցվել քաղաքացիական ենթակառուցվածքներին ու տրանսպորտային միջոցներին։ Բայց չէ որ հրթիռակոծության են ենթարկվել նաև Գյանջան և Մինգեչևիրը, որոնց հետևանքով նույնպես ավերվել են բազմաթիվ տներ, զոհվել են խաղաղ բնակիչներ։ Նիկոլ Փաշինյանը չի զղջացել այս հանցագործությունների համար, իսկ Աննա Հակոբյանը փորձում է չհիշել դրանց մասին։

Ինչպես որ այլևս չի հիշում ադրբեջանցիներին Շուշա հրավիրելու մասին։ Քաղաքն ազատագրվել է և ակտիվորեն վերականգնվում է։ Այնտեղ անցկացվում են միջազգային փառատոններ և ֆորումներ։ Շուշան վերականգնում է Կովկասի կոնսերվատորիայի իր փառքը։ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում ազատագրված բոլոր ադրբեջանական տարածքները արագորեն վերականգնվում են։ Ընթացքի մեջ է նաև այդ հողերի իրական տերերին այնտեղ տեղափոխելու գործընթացը։

Ճիշտ նույնը տեղի կունենա նաև Խանքենդիի, Խոջալուի, Խոջավենդի դեպքում, որոնք ազատագրվել են անցյալ ամիս հակաահաբեկչական միջոցառումների ժամանակ։ Արդյունքում ոչ միայն ոչնչացվեց հայկական անօրինական կազմավորումը, այլև ինքնալուծարվեց ղարաբաղյան խունտան, իսկ դրա նախկին ղեկավարները կալանավորվեցին և բերվեցին Բաքու։

Նրանց դատավարությունը դեռ առջևում է: Բայց դժվար չէ պատկերացնել, թե ինչ են մտածում նրանք բոլորը (Արկադի Ղուկասյանը, Բակո Սահակյանը, Արայիկ Հարությունյանը և Ռուբեն Վարդանյանը) Նիկոլ Փաշինյանի և Աննա Հակոբյանի մասին։ Սակայն, մեծ հաշվով, սա նրանց՝ զուտ հայկական վերապրումներ են։ Իսկ Ադրբեջանը, հայտնի ֆիլմի հերոսի խոսքերով, «գոհ է Ռայխստագի ավերակներով»։ Դրանով հանդերձ, մեր երկրում հետաքրքրությամբ են հետևում դեռ երեկ «բազեներ» ձևացող Աննայի և Նիկոլի՝ «խաղաղության աղավնիներ» ներկայանալու փորձերին։

Աքպեր Հասանով