«Հայերը նորից խցանել են ականջները» Նաումովը՝ Caliber.Az-ի հետ կապի մեջ

Ղարաբաղյան 44-օրյա պատերազմում Ադրբեջանի հաղթանակից հետո Հայաստանում հակառուսական ցույցերը դարձել են սովորական երևույթ։ Այդ ժամանակից ի վեր Ռուսաստանի հասցեին գրեթե ամեն օր հնչում են՝ դավաճանության և ռուսական խաղաղապահ զորախմբի՝ «Ղարաբաղի հայ բնակչությանը պաշտպանելու» անկարողության մեղադրանքներ։ Իսկ 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի Եռակողմ հայտարարությանը հակառակ, Ղարաբաղում հաստատված հայ ավազակախմբերի դեմ «Հատուցում» ռազմական գործողություն ձեռնարկած Բաքվի վճռական գործողություններից հետո, Երևանում և երկրի մյուս քաղաքներում անցել է բողոքի ակցիաների բուռն ալիք։ Հայաստանի քաղաքացիները ռուս խաղաղապահների կողմից պահպանվող չեզոքությունը համարել են դավաճանություն, ինչպես նաև հայ-ադրբեջանական նոր լարվածության մեջ ՀԱՊԿ-ին ներգրավվելու Մոսկվայի մերժումը՝ բնականաբար Հայաստանի կողմից։

Քիչ անց իրավիճակը սրվեց արդեն իսկ գոյություն ունեցող Լաչինի միջանցքի այլընտրանքային ճանապարհի կառուցման հետ կապված իրավիճակը, որը, ըստ էության, գրված է Եռակողմ հայտարարության մեջ։ Հիշեցնենք, որ համաձայնագրի 6-րդ կետի համաձայն՝ նոր ճանապարհը պետք է փոխարինի գործող Լաչինի միջանցքի մի մասին՝ այդպիսով ապահովելով Լաչին քաղաքի և հարակից գյուղերի վերադարձը Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, իսկ այդ երթուղու պաշտպանության համար նախատեսված է խաղաղապահ քանակակազմի վերատեղաբաշխում։

Երեւանցիների փողոց դուրս գալու ևս մեկ պատճառն է դարձել հայ-ադրբեջանական պայմանական սահմանին հայկական կողմի սադրանքները, ավելի ճիշտ, այն, թե դա ինչպես է լուսաբանվել ռուսական հեռուստաալիքների կողմից։ Հայ հասարակական ակտիվիստները նրանց մեղադրել են տեղեկատվության միակողմանի ներկայացման և ադրբեջանական շահերի լոբբինգի մեջ։

Համապատասխան հայտարարությամբ է հանդես եկել Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը՝ մասնավորապես հայտարարելով, որ «Ռուսական հեռուստաալիքները մոլորեցնում են հասարակությանը՝ հրահրելով բացասական տրամադրություններ։ Տարածելով կեղծիք, ատելություն, թշնամանք, և այս ամենը արգելված է Հայաստանի օրենքներով»։ Նա նույնիսկ պահանջել է հետևել Ուկրաինայի և Վրաստանի օրինակին և օրենսդրական մակարդակով արգելել ռուսական հեռուստաալիքների հեռարձակումը Հայաստանի ողջ տարածքով։

Որպեսզի պարզաբանել, թե ով է Հայաստանում այնուամենայնիվ հակառուսական տրամադրություններ հրահրում և դա ինչ հետևանքների կարող է հանգեցնել՝ Caliber.Az-ը զրուցել է Ռուսաստանի միջազգային հարաբերությունների խորհրդի փորձագետ, քաղաքագետ Ալեքսեյ Նաումովի հետ։

Պատասխանելով կայքի հարցերին՝ քաղաքագետը, նախ հեգնանքով նշել է, որ Հայաստանում ռուսական հեռուստաալիքների հեռարձակումն արգելելը «հիանալի գաղափար է»։

«Հատկապես հիանալի է, որ այդ միտքը ելնում է Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի ղեկավարից։ Այլ կերպ ասած՝ խոսքի ազատությունը սահմանափակելու գաղափարը գալիս է Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահից։ Ռուսական հեռուստատեսության արգելքի հետ մեկտեղ կարելի է սկզբունքորեն փակել աչքերն ու ականջները և ուշադրություն չդարձնել, թե շուրջը ինչ է կատարվում։ 2020 թվականի նոյեմբերից հետո հատկապես այս ցնցող ռազմավարությունն է, որ հայ հասարակության զգալի հատվածին արդեն հասցրել է շոկային վիճակի։ Երբ իրավիճակը օբյեկտիվորեն գնահատելու և բարդ, բայց անհրաժեշտ քայլեր ձեռնարկելու փոխարեն, որոշվեց շարունակել սառեցնել իրավիճակը՝ բավարարվելով խոսքերով։ Արեւմուտքի քաղցր խոստումները հայկական կողմին թույլ տվեցին փակել աչքերը, ոչինչ չտեսնել եւ շարունակել Հայաստանի համար վնասակար, անարդյունավետ եւ անբարենպաստ քաղաքականությունը»,- կասկած չունի փորձագետը։

Միաժամանակ, Ա. Նաումովը համարում է, որ կարելի է հասկանալ հայ հասարակության որոշ ներկայացուցիչների հիասթափությունը, ովքեր այդ «հիանալի» ռազմավարության շնորհիվ, ըստ երևույթի, նորից սպասել են, որ հայ-ադրբեջանական պայմանական սահմանին վերջերիս սրումների ժամանակ Ռուսաստանը կկռվի Ադրբեջանի հետ, կսկսի նոր հողեր միացնել Հայաստանին, կամ, ընդհանրապես, հայկական պետությունը կփոխարինի ռուսական պետությունով։ Նման հույսեր ծագում են, որովհետև Հայաստանը կրկին ոչ պոպուլյար, երբեմն բարդ, նույնիսկ վիրավորական, բայց միակ հնարավոր միջոցները ձեռնարկելու փոխարեն պարզապես գերադասում է խցանել ականջները։

«Մելիքյանի հայտարարությունը ակնհայտորեն հենց սրա կոչ է։ Մենք գիտենք, թե նման կոչերը ինչի են հանգեցրել հայ հասարակությանը։ Գործնականում մեր առջև նորից ռացիոնալիզմի և զգացմունքների միջև պայքարի օրինակ է։ Բոլորը գիտեն, թե ուր են տանում զգացմունքները, հատկապես, եթե դրանք ամրագրված չեն հզոր տնտեսությամբ, հզոր բանակով և կայացրած հստակ որոշումներով:

Ուզում ես հավատալ, որ հանուն Հարավային Կովկասի, հանուն ողջ տարածաշրջանի, հանուն համաշխարհային հանրության, ոչ ոք այս կոչը լուրջ չի ընդունի, կամ պարզապես չի լսվի։ Ուզում ես հուսալ, որ այս անգամ կհաղթի տրամաբանությունը։ Չնայած, իհարկե, կասկածներ կան…»,- եզրափակել է Ա. Նաումովը: