«Ցեղասպանություն» վաճառողների շաբաշ Էյդելմանը և Ջաֆարլին՝ Caliber.Az-կայքում

Ամերիկայի «Հայ դատը» Կրոնական ազատության միջազգային գագաթնաժողովի շրջանակներում ԱՄՆ ղեկավարությանը կոչ է արել գործողություններ ձեռնարկել՝ «արցախի վերականգնման, Հայաստանի անվտանգության և Սիրիայից ու Լիբանանից մինչև Երուսաղեմի հայկական թաղամաս հայ համայնքների պաշտպանության հարցերով»։ Այս մասին ասվում է՝ ՀՅԴ «Հայ դատի»  բյուրոյի կենտրոնական գրասենյակի կողմից տարածված հաղորդագրության մեջ։ Հաղորդագրությունում, մասնավորապես, ասվում է. «Հայաստանին նվիրված պանելային քննարկման մասնակիցներն ընդգծել են, որ Ադրբեջանի հարձակումը և արցախից 150 000 հայերի բռնի տեղահանումն իրականացվել է ամերիկյան քաղաքական գործիչների աջակցությամբ և հրահրմամբ։ Նրանք Կոնգրեսին և Թրամփի վարչակազմին կոչ են արել կիրառել նպատակային պատժամիջոցներ, պահանջել հայ ռազմագերիների ազատ արձակում և ապահովել տեղահանված արցախահայերի անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձը։ Քննարկման մասնակիցները ներկայացրել են այն միջոցները, որոնք Միացյալ Նահանգները պետք է ձեռնարկեն՝ կրոնական ազատությունը պահպանելու և հայերի դեմ Ադրբեջանի հետագա ագրեսիան կանխելու համար»։
 
«Հայ դատի» Վաշինգտոնի գրասենյակի գործադիր տնօրեն Արամ Ղամբարյանը, մասնավորապես, Միացիալ Նահանգներին կոչ է արել անհապաղ դադարեցնել ռազմական օգնությունը Ադրբեջանին։ «Լավ քաղաքականությունը սկսվում է բարոյական մաքրությունից: ԱՄՆ-ը պետք է ձեռնարկի վճռական գործողություններ, այլ ոչ թե հանդես գա տագնապահույզ հայտարարություններով»,- ասել է նա։
 
Կոնգրեսական Քրիս Սմիթը ԱՄՆ-ի կառավարությանը կոչ է արել՝ «վճռականորեն դատապարտել ադրբեջանցիների կողմից հայկական եկեղեցիների և մշակութային ժառանգության ոչնչացումը», զգուշացնելով, որ «Բաքվի կողմից շարունակվող Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի օկուպացիան հանդիսանում է հետագա ագրեսիայի նախերգանք»։ Նա ԱՄՆ-ի Պետդեպարտամենտին  կոչ է արել՝ հայ քրիստոնյաների նկատմամբ սիստեմատիկ հալածանքների համար Ադրբեջանին ճանաչել, որպես «Հատուկ մտահոգություն առաջացնող երկիր (COC)»:
 
Իր հերթին, Գարեգին վարդապետ Համբարձումյանը նշել է՝ «արցախում միջազգային դիտորդական խմբերի տեղակայման կարևորության մասին, որպեսզի փաստագրել Ադրբեջանի կողմից հայկական եկեղեցիների և կրոնական հուշարձանների համակարգված ոչնչացումը։ Նա կոչ է արել նաև պաշտպանել «արցախի հայերի՝ միջազգային վերահսկողության տակ վերադառնալու իրավունքը»։
 
Ասելու բան չկա՝ օվկյանոսից այն կողմ հավաքված հայ ռեւանշիստներն ու նրանց հանցակից-լոբբիստները լավ ճաշակ ունեն։ Եվ իրականության խեղաթյուրումների հետ, ինչպես միշտ, «ամեն ինչ կարգին է»։ Մեկը համարձակ ստում է, որ Ղարաբաղից հեռացել է 150 հազար (!) հայ, չնայած մեկնումը գրանցվել է Լաչինի սահմանային անցակետով և իրականում նրանք զգալիորեն քիչ են եղել։ Եվս մեկ ուրիշը ամերիկացի քաղաքական գործիչներին մեղադրում է նրանում, որ այդ նրանք են աջակցել այդ գործընթացին և նույնիսկ հանդես են եկել որպես Ադրբեջանի սադրիչներ։ Հետաքրքիր ֆանտազիա։ Նրանք նաև տենչում են պատժամիջոցներ կիրառել Բաքվի նկատմամբ՝ ի դեպ,  նման փորձեր նախկինում շատ են եղել, և ոչ մեկը չի հաջողվել։ Նրանք նույնիսկ հույս ունեն, որ կարող են ստիպել Ադրբեջանի ղեկավարությանը պարզապես վերցնել և ազատ արձակել նրանց, ովքեր պատասխանատու են Ղարաբաղում անջատողականության և ադրբեջանցիների սպանության համար, նրանց, ովքեր համարձակվել են իրենց անվանել «լղհ-ի նախագահներ»։
 
Իսկ մեկը ընդհանրապես խոսել է Ադրբեջանի Ղարաբաղի տարածաշրջանում «միջազգային դիտորդական խմբերի տեղակայման» մասին։ Թե ինչպես է նա դա պատկերացնում գործնական իրականացման մեջ՝ վճռականապես անհասկանալի է։ Եվ, իհարկե, հարց է ծագում. իսկ ինչի՞ համար է այս ամենը։ Մի՞թե այս ելույթների հեղինակները չեն հասկանում չգիտես ում ուղղված իրենց բոլոր պահանջների բացարձակ անհնարինությունը։ Արևմուտքի ո՞ր ուժերը կարող են համաձայնվել զբաղվել այս «երազող» ազգայնականների խնդիրներով։ Առհասարակ արդյոք կա՞ն այդպիսիները։ Ոչ։ Ուրեմն ինչու՞ են օդը ցնցում Ամերիկայում:
 
Caliber.Az-ի խնդրանքով հայտնի փորձագետները ձեռնամուխ են եղել գնահատել տեղի ունեցողը։
 
Իսրայելցի վերլուծաբան, քաղաքական և հասարակական գործիչ Դավիթ Էյդելմանը նախ և առաջ նշել է դրված՝ իսկ ինչի՞ համար է այս ամենը, հարցի ճշտությունը։
 
«Դե, ինչպես մեզ սովորեցրել է Հարավային Կովկասում ծնված խորհրդային բանաստեղծ Վլադիմիր Մայակովսկին, եթե աստղերը վառվում են, նշանակում է, դա ինչ-որ մեկին պետք է։ Եվ նման դեպքում այստեղ պետք է պարզապես հարց տալ. իսկ ո՞ւմ է պետք սա։ Ո՞վ է այս դեպքում օգուտ ստանում, և ո՞վ ինչ խաղ է խաղում։
 
Հասկանալի է, որ այն, ինչ նկարագրված է՝ միանգամայն անշահավետ է Հայաստան պետության համար՝ այսօր նրան առավել ձեռնտու է հնարավորինս արագ կնքել խաղաղ պայմանագիր Ադրբեջանի հետ։ Որովհետև Ադրբեջանի հետ խաղաղ պայմանագիրը՝ գործնականորեն միաժամանակ խաղաղ պայմանագիր է Թուրքիայի հետ, դա հաղորդակցությունների բացումն է, դա ուղղակի ուժի հորդում է Հայաստանի տնտեսության մեջ, դա իրականում հաշտեցում է այն տարածաշրջանի հետ, որտեղ նաև հայերն են ապրում:
 
Եվ ի թիվս այլ բաների, Հայաստանի համար սա նույնպես նահանջ է հնարավոր ռիսկերից։ Հաշվի առնելով, որ Ռուսաստանը հիմա զբաղված է Ուկրաինայում, բայց վաղ թե ուշ նա կազատվի և կարող է նորից նայել Հարավային Կովկասի կողմը։ Եվ ի տարբերություն Ուկրաինայի, նրան Հայաստան նույնիսկ պետք չէ զորք մտցնել։ Նրա զորքերը տեղում են, նրա ռազմակայանները տեղում են: Եվ այդ նույն Փաշինյանը ասել է, որ ըստ պայմանավորվածությունների՝ ռուսական զորքերը իրենց մոտ կմնան մինչեւ 2049 թվականը։ Հետևաբար Հայաստանում ռազմական հեղաշրջում կազմակերպելը՝ Ռուսաստանի համար ընդհանրապես խնդիր չէ։ Եթե ձեռքերը ազատվեն։ Ահա թե ինչու Հայաստանի խնդիրն է հնարավորինս արագ խաղաղություն հաստատել Ադրբեջանի հետ՝ որքան հնարավոր է լավագույն պայմաններով, այդ թվում նաև նկատի ունենալով ապագա անվտանգության հնարավոր դաշինքները ոչ թե հեռավոր Ամերիկայի և ոչ թե հեռավոր Ֆրանսիայի, այլ իր հարևանների՝ Թուրքիայի, Ադրբեջանի և այլնի հետ։ Որովհետև առանց խաղաղության, առանց Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ կոլեկտիվ պայմանագրերի՝ Հայաստանում խաղաղություն չի լինի։
 
Հասկանալի է, որ շատ ուժեր են դրան խանգարում։ Դրան խանգարում են ոչ միայն արտաքին ուժերը։ Մենք դարձյալ հասկանում ենք, որ ռուսական գերատեսչությունները ձեռքերը ծալած նստած չեն, և նրանք բացարձակապես չեն ուզում, որպեսզի Հարավային Կովկասն ամբողջությամբ հեռանա իրենց ազդեցության տակից։
 
Ադրբեջանը վերածվել է տարածաշրջանային տերության և իրեն թույլ է տալիս այն, ինչ Մոսկվայում ընդհանրապես երբեք չէին կարող պատկերացնել։ Իսկ եթե Հայաստանը խաղաղություն կնքի Ադրբեջանի հետ, պայմանագրեր կնքի Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ, ապա Ռուսաստանը ընդհանրապես կարող է դառնալ ադրբեջանական «Դու ո՞վ ես։ Հայդա, ցտեսություն» մեյխանայի հասցետեր: Մեր հանդիպումը սխալ էր, և միասին անցկացրած 200-ից ավել տարիները նույնպես եղել են ոչ լիովին հաջողված:
 
Բայց բուն հայ հասարակության մեջ կան ուժեր, որոնք ամբողջ ուժով դիմադրելու են այդ խաղաղությանը։ Որո՞նք են այդ ուժերը: Խոսքը առաջին հերթին դաշնակների մասին է։ «Մեծ Հայաստանի» դաշնակական դիցաբանության մասին է, որը խանգարում է, որը Հայաստանի պատմության մեջ մի քանի անգամ առաջ է քաշել անիրագործելի ազգային նախագծեր, և յուրաքանչյուր անգամ այն բերել է այս կամ այն աղետի։ Իսկական աղետի։ Կարող եք հիշել այն, թե ինչ եղավ Առաջին համաշխարհային պատերազմում, կամ այն, ինչ տեղի ունեցավ Ղարաբաղում։ Այսպես, ամեն անգամ, երբ դաշնակները խցկվում են հավակնոտ ծրագրերով, դա բերում էր հայ ժողովրդի աղետի»,- հիշեցրել է քաղաքական ստրատեգը։
 
Բայց, ընդգծում է նա, Հայաստանի և նրա հարևանների միջև ցանկացած խաղաղ պայմանագրի և ցանկացած նորմալացման էլ ավելի մեծ հակառակորդ է հանդիսանում հայկական սփյուռքը՝ առաջին հերթին Ֆրանսիայի, ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի։
 
«Ինչո՞ւ։ Որովհետև հայկական սփյուռքը, որը գտնվում է Մոսկվայում, Լոս Անջելեսում և Փարիզում, իր խաղն է խաղում։ Եվ այդ խաղը չի համընկնում Հայաստան պետության խաղի հետ։ Մենք՝ հրեաներս, որոնք նույնպես ունենք հսկայական սփյուռք, ինչ-որ կերպ սովորել ենք, որ մեր սփյուռքը պետք է իր ողջ ուժով ձգտի օգնել հրեական պետությանը։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև հրեական պետությունը հրեական սփյուռքի կողմից հարգվում է, որպես հրեականության կենտրոն: Եվ որպես ապաստան պետություն՝ ամեն դեպքում։ Ինչ-որ բան է տեղի ունեցել Ռուսաստանի Դաշնությունում, հրեաները գնում են Իսրայել։ Իսկ հայերի մոտ բոլորովին  այլ կերպ է։ Հայկական սփյուռքը Հայաստանում մնացած հայերին վերաբերվում է որպես երկրորդ կամ երրորդ կարգի։ Որովհետև եթե նրանք խելացի, տաղանդավոր, ընդունակ լինեին, ապա նանք, իհարկե, կտեղափոխվեին Լոս Անջելես, դե, կամ գոնե Փարիզ։ Դե, եթե ոչ Լոս Անջելես ու Փարիզ, ապա գոնե Մոսկվա։ Իսկ նրանք, ովքեր մնում են Երեւանում, բնականաբար, երրորդ կարգի մարդիկ են։ Եվ հայերը, որոնք գտնվում են, ասենք, ԱՄՆ-ում և որոնք ղեկավարում են ամերիկահայ լոբբին, ունեն իրենց խաղը։ Միջնադարյան միստիկայում ասում են, որ ձեր վրա հարձակված դևին զինաթափելու համար պետք է անվանել նրա խաղը։ Եթե դու տալիս ես նրա խաղի անունը, ապա դու նրան զինաթափել ես։ Այսպես, հայկական սփյուռքի խաղը՝ «ցեղասպանություն» վաճառելն է։ Նրանք «ցեղասպանության» վաճառողներ են։ Նրանց համար իդեալական տարբերակը խաղաղությունը չէ, ոչ, Հայաստանը վերապրում է պերմանենտ «ցեղասպանություն», պերմանենտ աղետ, մշտական խրոնիկ ողբերգություն։ Միայն այդ դեպքում նրանց կլսեն կոնգրեսներում, սենատներում և այլն: Միայն այդ դեպքում նրանք կարող են խաղալ իրենց խաղը և դրա տակ գումարներ հավաքել ինչպես սփյուռքահայերից, այնպես  էլ միջազգային կազմակերպություններից, ներառյալ պետական կազմակերպություններից, ինչպիսիք են, օրինակ՝ ԱՄՆ-ի արտաքին քաղաքական գործակալությունները։ Այդ պատճառով են նրանք «ցեղասպանություն» վաճառողներ։ Նրանց խաղաղություն  պետք չէ։ Նրանց  պետք չէ, որպեսզի Հայաստանում լավ լինի։ Նրանց  պետք է մի նկար, որտեղ ադրբեջանցիներն ու թուրքերը ձիերով ներխուժում են Երևան և մանուկներին կտրում են մեջտեղից: Այ այս պատկերն է նրանց պետք։ Նրանք կարող են այն վաճառել: Իսկ ուրիշ ոչ մի բան նրանք չեն կարող վաճառել։ Նրանք վաճառում են հայկական ողբերգությունը։ Հետևաբար նրանց համար շատ կարևոր է, որպեսզի հայկական ողբերգությունը հավերժ շարունակվի։ Վերջ»,- հանրագումարի է բերել Էյդելմանը:
 
Քաղաքագետ Խագանի Ջաֆարլին իր հերթին նշել է, որ, ինչպես բոլոր լոբբիստական շահագրգիռ խմբերի մոտ, «Հայ դատ» կազմակերպության հիմնական նպատակն է՝ ցույց տալ իր գոյության անհրաժեշտությունը։
 
«Ահա թե ինչու նրանք չեն ամաչում աղմկոտ հայտարարություններ անել։ Սակայն նրանք նաև փորձում են որոշակի վնաս հասցնել այն կողմին, որին համարում են թշնամի կամ մրցակից: Որովհետև նման հաջողությունները նրանց «լեգիտիմացնում են»։ Ահա թե ինչու «Հայ դատը» պարբերաբար հանդես է գալիս ելույթներով և միջոցառումներ է կազմակերպում Ադրբեջանի ու Թուրքիայի դեմ։
 
Նրանք փորձում են ձեռնարկել որոշակի քայլեր՝ օգտվելով Միացիալ Նահանգներում Դոնալդ Թրամփի իշխանության գալուց։ Մասնավորապես, նրանք ուզում են օգտվել կրոնական հարցերի նկատմամբ Թրամփի զգայունությունից։ Հենց այդ պատճառով են զրպարտություններ տարածվում՝ Ադրբեջանի կողմից հայկական եկեղեցիների և կրոնական հուշարձանների սիստեմատիկ ոչնչացման մասին։ Նպատակը՝ Թրամփի կրոնական զգացմունքների վրա խաղալն և քաղաքական հակամարտությունը որպես կրոնական հակամարտություն ներկայացնելն է։ Նույնիսկ ֆանտաստիկ պահանջներ առաջ քաշելով, նրանք ուզում են գոնե փոքր նպատակների հասնել, իսկ հետո դա ներկայացնել որպես իրենց հաղթանակը»,- պարզաբանել է քաղաքագետը։
 
Թրամփի իշխանության վերադարձը  արագացրել է քանդվող հին աշխարհակարգի փլուզումը, շարունակել է նա։
 
«Շատ հավանական է, որ 2025 թվականը պատմության մեջ մտնի որպես հին աշխարհակարգի փլուզման վերջին և նոր աշխարհակարգի ձևավորման առաջին տարի։ Նոր աշխարհակարգը, ինչպես և բոլոր փոփոխությունները, իր հետ ռիսկեր է կրում։ Փոփոխություններից օգուտ քաղելու համար Ադրբեջանին անհրաժեշտ է ուժեղ լինել և՛ երկրի ներսում, և՛ արտասահմանում: Աշխարհը շատ դժվար ժամանակաշրջան է ապրում։ Հիմնական բանը, ինչը մեզ սպասում է՝ այս փուլի միջով մեր պետությունն ու ժողովրդին առանց կորուստների տանելն է»,- եզրափակել է Ջաֆարլին։