Համաձայն դիվանագիտության բոլոր կանոնների Ալիևը՝ խաղաղ գործընթացում ԵՄ դերի մասին

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը նախօրեին ընդունել է մի շարք երկրների՝ Էստոնիայի, Բենինի, Դանիայի, Կատարի և Բելգիայի նորանշանակ արտակարգ և լիազոր դեսպանների հավատարմագրերը։ Այս հանդիպումների ընթացքում քննարկվել են Ադրբեջանի և վերոնշյալ երկրների միջև երկկողմ հարաբերությունների զարգացման հեռանկարները, ինչպես նաև այս տարվա նոյեմբերին Բաքվում կայանալիք COP29 կլիմայական համաժողովի նշանակությունը։

Հայ-ադրբեջանական կարգավորման համատեքստում հատկապես մեծ ուշադրություն գրավեց Ադրբեջանի նախագահի ուղերձը Բելգիայի դեսպանին՝ որպես մի երկրի, որը խորհրդանշականորեն ներկայացնում է նաև Եվրամիությունը։

Նշելով Բրյուսելը որպես հարթակ, որտեղ Եվրամիության խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի աջակցությամբ հաջողությամբ անցկացվել են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցություններ, Ալիևը նշել է, որ հայկական կողմը որոշել է չշարունակել այդ գործընթացը։

Այսպիսով, ընդգծելով Շառլ Միշելի (ի դեպ, Բելգիայի քաղաքացի) առաքելության դերը` նախագահ Ալիևը կարծիք է հայտնել, որ Եվրամիությունում կան առողջ ուժեր, որոնք հասկանում են երկարաժամկետ և արդար խաղաղության հասնելու անհրաժեշտությունը և չեն առաջնորդվում Երևանի քմահաճույքներով։

Այնուհետև, պետության ղեկավարն ընդգծել է, որ խաղաղության պայմանագրի բոլոր կետերը հավասար են և չեն կարող միմյանցից տարանջատվել։ Ալիևը հայտարարել է, որ տարօրինակ և իրականությունից հեռու է համարում Հայաստանի կառավարության առաջարկը՝ «ստորագրել այն, ինչը մինչ հիմա համաձայնեցվել է, և չհամաձայնեցված դրույթները թողնել հետագա փուլերի համար», և հավելել, որ նման մոտեցման նախադեպ նրան հայտնի չէ:

Այստեղ Ալիևը ևս մեկ անգամ բացահայտում է պաշտոնական Երևանի իբր խաղաղասիրական հայտարարությունների խարդախ բնույթը։

Շարունակելով թեման՝ երկրի ղեկավարը նշել է, որ մեր հողերի օկուպացիայի ժամանակ գոյություն ունեին այսպես կոչված «Մադրիդյան գործընթաց, սկզբունքներ», և հիմնական դրույթներից մեկը, որի շուրջ կողմերը պայմանավորվածութուն էին ձեռք բերել, այն էր, որ ոչինչ չի կարելի համաձայնեցված համարել, քանի դեռ չեն համաձայնեցվել բոլոր հարցերը։ «Այդպիսին էր ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի այն ժամանակվա համանախագահների, Հայաստանի և Ադրբեջանի դիրքորոշումը, և մենք մնում ենք այս դիրքորոշման մեջ։ Ցավոք, նախկին Մինսկի խմբի որոշ անդամներ փոխել են իրենց դիրքորոշումն այս հարցում և պաշտպանում են Հայաստանի ներկայիս անիրատեսական առաջարկը»,- հավելել է պետության ղեկավարը։

Իսկապես, դժվար է ավելի ակնառու կերպով ցույց տալ Փաշինյանի «խաղաղության առաջարկներին» եվրոպացիների աջակցության անհեթեթությունը, քան մատնանշել դրանց հակասությունը այն սկզբունքների հետ, որոնց մշակմանը հենց իրենք են մասնակցել։

Երկրի ղեկավարը նաև նշել է, որ Եվրամիությունը, ինչպես նախկինում, պետք է չեզոքություն պահպանի հայ-ադրբեջանական խաղաղության հարցում։

«Այսպես, Եվրամիությունը մեր հողերի օկուպացիայի ժամանակ երբեք ակտիվություն չի ցուցաբերել այս հարցում։ Այն ժամանակ Եվրամիությունն ու եվրոպական ինստիտուտներն այս առնչությամբ մեր բազմաթիվ դիմումներին պատասխանում էին, որ այդ հարցով զբաղվում է Մինսկի խումբը, և Եվրամիությունը դրա հետ կապ չունի։ Իսկ ներկա ժամանակ տեսանելի է Եվրամիության ակտիվ ներգրավվածությունը այս հարցում։ Սակայն, ցավոք, ոմանք Բրյուսելում՝ Եվրամիության կենտրոնակայանում, կողմնակալություն են ցուցաբերում։ Սա անարդյունավետ դիրքորոշում է, այն միայն անվստահություն է ծնում և մեկուսացնում Եվրամիությանը կարգավորման գործընթացից»,- նշել է պետության ղեկավարը և հավելել.

«Եթե դա հնարավոր է, հանուն Եվրամիության և Ադրբեջանի միջև համագործակցության շարունակման՝ ես խորհուրդ կտայի չգնալ Ֆրանսիայի ճանապարհով և չընկնել նրա ազդեցության տակ։ Որովհետև Ֆրանսիայի քաղաքականությունը հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հարցում ապակառուցողական էր և մնում է այդպիսին»։

Այստեղ Ադրբեջանի առաջնորդը հայ-ադրբեջանական գործընթացում ԵՄ-ի կողմնակալ դիրքորոշումն ուղղակիորեն կապում է Ֆրանսիայի ապակառուցողական դերի հետ և Բրյուսելին ուղղակիորեն կոչ արեց Բաքվի հետ հարաբերությունները չզոհաբերել Փարիզին հաճոյանալու ձգտմանը։

Նախագահ Իլհամ Ալիևը նաև ընդգծել է, որ Ադրբեջանի և Եվրամիության հարաբերություններում անվստահություն առաջացնող հարցերից մեկն էլ, այսպես կոչված, «եվրոպական դիտորդական առաքելության» երկարաձգումն է սահմանին առանց մեր համաձայնության կամ նույնիսկ առանց Բաքվի հետ խորհրդակցելու։ «Ի՞նչ կարիք կար։ 2022 թվականի հոկտեմբերին Պրահայում Ադրբեջանը իր համաձայնությունը տվեց, որ այդ առաքելությունն այնտեղ կմնա 2 ամիս և բաղկացած կլինի սահմանափակ թվով պաշտոնաթող սպաներից։ Սակայն երբ այս առաքելությունը երկարաձգվեց, ոչ ոք մեզ հետ չխորհրդակցեց։ Իսկ այժմ բանակցություններ են տարվում այն լրացուցիչ ժամկետով երկարացնելու ուղղությամբ։ Առաքելության անդամների վարքագիծը, ինչպես ասում են՝ «հեռադիտական դիվանագիտությունը», միանգամայն անընդունելի էր և դուրս էր քաղաքական մշակույթի նորմալ չափանիշներից, և ադրբեջանական կողմը այդ հարցը կբարձրացնի Եվրամիության հետ շփումներում»,- ասել է պետության ղեկավարը։

Իսկապես, դիտորդական առաքելության պահվածքը, հեռադիտակի ուղղումը դեպի մեր երկրի կողմը խորհրդանշականորեն արտահայտում է թշնամական ժեստ, որը բոլորովին համահունչ չէ ԵՄ-ի և Ադրբեջանի միջև ռազմավարական գործընկերության ոգուն։ Միանգամայն բնական է, որ նախագահը մատնանշեց այս կարգի դեմարշների անթույլատրելիությունը։

Շնորհակալություն հայտնելով այս տեղեկատվության համար՝ Բելգիայի դեսպանը նշեց, որ կներդնի բոլոր ջանքերը երկկողմ հարաբերությունները զարգացնելու համար։ Նա ընդգծեց տարբեր ոլորտներում մեր երկրների միջև համագործակցության ընդլայնման մեծ հնարավորությունների առկայությունը։ Մենք մեր կողմից հուսով ենք, որ բելգիացի դիվանագետն իսկապես առավելագույն ջանքեր կգործադրի ՝ բարելավելու մթնոլորտը Բելգիայի և ԵՄ քաղաքական շրջանակներում՝ Ադրբեջանի և խաղաղ գործընթացի նկատմամբ նրանց վերաբերմունքի համատեքստում։