«Երևանը չպետք է նման տոնով խոսի Մինսկի հետ» Բելառուս փորձագետները՝ Caliber.Az- կայքում

Բելառուսի ղեկավարի հասցեին Հայաստանի վարչապետի քննադատական հայտարարությունների պատճառով Երեւանի և Մինսկի միջև սկանդալ է բորբոքվում։ Ելույթ ունենալով Ազգային ժողովում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ ոչ անձամբ ինքը, ոչ Հայաստանի որևէ այլ պաշտոնական ներկայացուցիչ երբեք չեն այցելի Բելառուս, քանի դեռ այն ղեկավարում է Ալեքսանդր Լուկաշենկոն։ Բացի այդ, Բելառուսում Հայաստանի դեսպանը Երևան է կանչվել խորհրդակցությունների համար։

Մինսկը նույնպես արձագանքել է։ Բելառուսի ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Ա. Գլազը հայտարարել է. «Մենք բոլորս տեսնում ենք, թե այսօր Հայաստանում որքան բարդ ներքաղաքական իրավիճակ է կազմավորվում, որքան արագ է սրվում առճակատումը երկրի ներսում։ Եվ տարբեր մարդկանց մոտ, իհարկե, տարբեր դիմադրություն կա լուրջ հուզական սթրեսի նկատմամբ։ Սա մենք կարող ենք հասկանալ։ Բայց մենք չենք հասկանում՝ այստեղ ի՞նչ կապ ունի Բելառուսը։ Հայաստանի դեսպանատան ներկայացուցիչը այսօր ԱԳՆ է հրավիրվել, որպեսզի փորձի մեզ պարզաբանել այս հարցը։ Հաշվի առնելով իրավիճակի զարգացումը, մեր դեսպանը նույնպես առաջիկայում Երևանից կմեկնի Մինսկ։ Եթե ինչ-որ մեկը որոշել է արտաքին թշնամու կերպարով ուշադրությունը շեղել ներքին խնդիրներից, ապա սա միանգամայն անհեռատես դիրքորոշում է»։

Ի՞նչ ճանճ է կծել Փաշինյանին։ Ինչպե՞ս է Մինսկը հետագայում արձագանքելու Երևանի դեմարշներին։ Այս հարցերով Caliber.Az-ի թղթակիցը դիմել է բելառուս քաղաքագետներին։

ԱՊՀ Միջխորհրդարանական վեհաժողովի մշտական հանձնաժողովի փորձագետ Օլեգ Լեշենյուկի կարծիքով՝ Փաշինյանի գործողությունները հանդիսանում են՝ Ֆրանսիայի և Արևմուտքի այլ երկրների հետ սերտ շփման հետևանք։

«Պետք է հասկանալ, որ ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու մասին հայտարարությունները, Լուկաշենկոյի հասցեին անձնական մեղադրանքները՝ ոչ այլ ինչ են, քան Արևմուտքի աշխարհաքաղաքական խաղերի հետևանք, որոնց մեջ ներքաշվել է նաև ինքը՝ Փաշինյանը։ Հիշեցնեմ, որ 2024 թվականի փետրվարին Երևան էր այցելել Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Լեկորնուն։ Այն ժամանակ խոսքը գնում էր Հայաստանի սպառազինության համակարգերի ու բանակի արդիականացման, զինծառայողների պատրաստման ու զինտեխնիկայի մատակարարման մասին։ Այս ֆոնին էլ լարվածություն կա ադրբեջանա-ֆրանսիական հարաբերություններում։ Հասկանալի է, որ Ֆրանսիան դա անվճար չի անի, այսինքն՝ գլոբալ առճակատման պայմաններում Փաշինյանին այլ տարբերակ չի մնում, քան կատարել արևմտյան հովանավորների պայմանները։

Ընդհանուր առմամբ, նկատվում է իրավիճակի զարգացման ուկրաինական և մոլդովական սցենարը. որոշվում է ուղղություն դեպի Արևմուտք, Ռուսաստանի և Բելառուսի հետ փոխգործակցության նվազեցման ուղղությամբ։ Մինսկը ափսոսանքով է վերաբերվում Փաշինյանի հայտարարություններին։ Բելառուսում հասկանում են, որ Հայաստանի իշխանությունների գործողությունները երկիրը կհասցնեն ճգնաժամի։ Առաջին հերթին լինելու է հենց Հայաստանի ապակայունացում։ Այնուամենայնիվ, Բելառուսը հարգում է ինքնիշխան պետության ընտրությունը, միշտ բաց է եղել և մնում է երկխոսության և փոխգործակցության համար»,- ասել է Օ. Լեշենյուկը։

Իսկ քաղաքական գիտությունների թեկնածու Սերգեյ Տոմիցի կարծիքով՝ Հայաստանի վարչապետի սկանդալային հայտարարությունները առանց Մինսկի արձագանքի չեն մնա։ Եվ այս հռետորաբանությունը բացասաբար կանդրադառնա երկու երկրների հարաբերությունների վրա։

«Այնուամենայնիվ, Մինսկում հասկանում են, որ Փաշինյանի անհեթեթ մեղադրանքները՝ արևմտյան երկրների, ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի հետ կապերի ավելացման, հետկուլիսային ակտիվ գործունեության Երևանի քաղաքականության արդյունք են, որի շրջանակներում կարող են լինել այ այսպիսի բարդություններ։ Միանգամայն ակնհայտ է, որ Երևանի գործողություններում եկել է այն պահը, երբ նա պետք է ձևակերպի ՀԱՊԿ դաշինքի շրջանակներում համագործակցել չցանկանալու վերաբերյալ իր դիրքորոշումը, իսկ դրա համար Փաշինյանը պատրաստ է գործել իր ոգով` սկանդալային և սադրիչ հռետորաբանության ժանրում։ Սա առավելագույնս օպերատիվ արդյունավետ տարբերակն է:

Մինսկը կարող է որպես պատասխան ծայրահեղ սուր արձագանքել, ինչը միայն ձեռնատու է Երևանին՝ Փաշինյանին ձեռնտու է քաղաքական կոնֆլիկտի աստիճանի բարձրացումը, դրա համար նրան Վաշինգտոնում և Բրյուսելում կարող են միայն գովաբանել, ինչը նրա համար ավելացնում է, ինչպես ինքն է համարում, քաղաքական միավորներ։ Միևնույն ժամանակ, կարելի է նկատել, որ իրականում Փաշինյանը փաստորեն ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ուղղությամբ աշխատանք չի տանում, ամեն ինչ սահմանափակվում է միայն ամպագոռգոռ հայտարարություններով։ Փաշինյանը վախենում է որևէ իրական քայլի դեպքում սարսափելի հետևանքներից և նախընտրում է նետել էմոցիոնալ արտահայտություններ, որոնց համար հետագայում կարելի է ներողություն խնդրել և հետ վերցնել խոսքերը։ Սակայն Մինսկի հետ չարժե խոսել նման տոնով՝ այս առումով Փաշինյանը, կարծես թե, թերագնահատում է իրավիճակը։ Լուկաշենկոն կարող է արձագանքել շատ ավելի սուր, քան նույնիսկ Պուտինը»,- ասել է Ս. Տոմիչը։