Ճիշտ ընտրություն ղարաբաղյան հայերի համար
Պատասխանը ակնհայտ է

Վերլուծություն  19 Օգոստոսի 2022 - 13:24

Ղարաբաղյան հայերի՝ գրեթե շեքսպիրյան դարձած «հեռանալ, թե չհեռանալ» հարցը հասել է իր գագաթնակետին։ Հարևան երկրի արտասահմանյան լոբբին շատ ջանքեր թափեց, ամեն ինչ ներկելով ամենադրամատիկ գույներով և սարքելով իսկական սև կատակերգություն։ Ըստ էության, Ղարաբաղի հայերը (ճշտենք՝ խոսքը Լիբանանից ու Սիրիայից այստեղ բերված հայերի մասին չէ) այժմ դարձել են համահայկական համատարած քարոզչության պատանդ։ Չնայած նրան, որ սթափ գլուխները հստակ հասկանում են. ամբողջ Ղարաբաղի վրա Ադրբեջանի իրավասության վերականգնումը և կա նոր, բարեկեցիկ կյանք սկսելու այդ նույն շանսը, որի մասին նրանք ավելի քան երեսուն տարի միայն երազել են։

Իհարկե, Երեւանում բանավոր խոստանում են ապաստան տալ այն ղարաբաղցի հայերին, ովքեր ցանկանում են Ղարաբաղից տեղափոխվել Հայաստան։ Սակայն շատ ղարաբաղցիներ Հայաստան տեղափոխվելու վառ հույսեր չունեն։ Իրավիճակն այնտեղ այնպիսին է, որ հենց Փաշինյանը նոր բնակիչներին դժվար թե օգնի։ Առավել ևս, կա 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, կամ դրանից անմիջապես հետո Հայաստան տեղափոխվածների տխուր օրինակը՝ այնտեղ նրանք ձրիակերների խարանով օտարածին տարրեր են։ Պետք է հասկանալ, որ խնդիրը ոչ թե իրենց, այլ ողջ Հայաստանի տնտեսական աղետալի վիճակի մեջ է, և մոտ ապագայում փոփոխություններ դեպի լավը չեն սպասվում։ Հայաստանի Հանրապետության հասարակ քաղաքացիները, որոնց կենսամակարդակը դարձել է ուղղակի վախեցնող, չեն թաքցնում, որ չեն հավատում իրենց էլիտաներին, որոնցում ռեւանշիզմը մոլեգնում է։ Իսկ իշխանություններն էլ չեն մտածում այն մասին, որ շատ բան կարելի է շտկել, եթե գնալ սահմանների բացման և ապաշրջափակման իրական քաղաքականության, այլ ոչ թե այդ հայտարարություններով պարզապես պոպուլիզմի բեյսբոլ խաղալ, որն այժմ մեծ ընթացքի մեջ է Փաշինյանի թավշյա գրասենյակում։ Բանակցությունների իմիտացիան գլորվել է հերթական փակուղու մեջ.

Դրանով հանդերձ արդեն հույսեր չկան նաև Ռուսաստանի հետ. եթե առաջ Մոսկվան լավ կյանքի այլընտրանք էր գործազրկությունից և աղքատությունից տառապող հայերի համար, ապա այժմ այդ հնարավորությունն էլ, որպես տարբերակ պարզապես անջատվել է։ Ռուսաստանը հիմա հայերի հետ զբաղվելու ժամանակ չունի, նա կուզենար իր քաղաքացիներին ինչ-որ կերպ ապահովել սննդով և աշխատանքով։ Իսկ Ղարաբաղում հայ վերաբնակները, առավել եւս, չեն կարող հույս դնել օգնության և, այսպես կոչված, Ռուսաստանի «պաշտպանության» վրա։ Եվ ռուս խաղաղապահների, որոնց վրա, առիթով, կամ առանց առիթի հայերը բառացիորեն «վարժել էին» ապավինել՝ նույնպես չի կարելի հույս դնել։ Այժմ ով էլ որ լինի խաղաղապահները այլևս չեն պատրաստվում ինչ որ բան հրամցնել։ Որովհետեւ կա նոյեմբերի 10-ի հայտնի Եռակողմ հայտարարությունը, որը Մոսկվան այլեւս հարկ չի համարում խախտել։ Եվ դրա շուրջ անընդհատ վիճել Ադրբեջանի հետ՝ նույնպես։ Պերճախոս օրինակ է Մոսկվայի չմիջամտությունը Ֆարուխի և Սարիբաբի շուրջ տեղի ունեցած իրադարձություններին։ Ռուսաստանը բացահայտ որոշել է սեղմել հայերին աջակցելու արգելակների վրա և, ինչպես պնդում են «Կոմերսանտ» թերթի վերջին հոդվածի հեղինակները, «այլևս չի պատրաստվում սրբել Հայաստանի խլինքը»։ Վիրավորական է, բայց ազնիվ:

Բայց միթե՞ այլընտրանք չունեն։ Իհարկե ունեն: Ահա սա է, ձեր ձեռքի տակ, անմիջապես ձեր դեմ է, ղարաբաղցի հայեր։ Մնացեք և ապրեք խաղաղության մեջ։ Եվ դրա հստկակ և պարզ կոչ է արել անձամբ Ադրբեջանի նախագահը։ Եկեք հիշենք։

«Նրանց իրավունքները պաշտպանվելու են այնպես, ինչպես Ադրբեջանի քաղաքացիների իրավունքները, ինչպես Ադրբեջանում ապրող ժողովուրդների իրավունքները»,- հայտարարել է Իլհամ Ալիևը։ Ի՞նչը կարող է լինել ավելի հասարակ և պարզ:

Դրանով հանդերձ, կա մի արմատական տարբերություն. Ադրբեջանի նախագահի բոլոր խոսքերը, ի տարբերություն երևանյան իշխանությունների պոպուլիզմի, ամրապնդված են գործով։ Եվ այս մասին նույնպես հայերը հիանալիորեն գիտեն։ Եթե խոստանան նրանց մասին հոգ տանել ու մտածել այնպես, ինչպես Ադրբեջանի քաղաքացիների մասին, ուրեմն այդպես էլ կլինի։ Կլինի աշխատանք և սոցիալական ապահովություն։ Պարզապես այն պատճառով, որ Ադրբեջանը ունի շատ ավելի ուժեղ և կայուն տնտեսություն, որն արդեն ուղղված է Ղարաբաղի հիմնարար վերակարգման և կյանքի բարելավման վրա։ Անմիջապես վերապահում անենք՝ հայերը, ովքեր ապրելու են Ադրբեջանի օրենքներով։ Իսկ աշխատանք բոլորի համար կգտնվի. Ղարաբաղը սպասում է աշխատող ձեռքերի, ունի դրանց կարիքը, իսկ իրականացվող ծրագրերի քանակը պարզապես գերազանցում է սահմանները։

Իսկ ինչ վերաբերում է ադրբեջանական հասարակության մեջ հայերի ինտեգրման հարցին, որը հայությունը այդքան սիրում է շահարկել, ապա իրականում ամեն ինչ նույնպես ավելի պարզ է, և չարժե ծուխը առանց կրակի ուռճացնել։ Իսկ ի՞նչ, հարց է տրվում, միթե՞ հայերն ու ադրբեջանցիները երբեք միասին բարեկամաբար չեն ապրել տարածաշրջանում։ Եվ միգուցե կապրեին մինչ այժմ, եթե մի անգամ Մոսկվայում չարաբաստիկ ԽՍՀՄ-ը մասնատելու նպատակով չմտածեին ժողովուրդներին բաժանելու նոր քաղաքականությունը։

Հեռու գնալ պետք չէ. Լաչինի շուրջ ճանապարհի կառուցման ժամանակ, ինչպես փաստերն են ասում, ադրբեջանցիներն ու հայերը լիովին նորմալ շփվել են։ Կոնֆլիկտներ ու վեճեր չեն եղել։ Եվ այդ մասին, ի դեպ, պատմել է նաեւ Ադրբեջանի նախագահը։ Նման բաներն իրոք տպավորություն են ստեղծում: Ինչպես ասում են ականատեսները, երբ մեր շինարարներից մեկն աշխատանքի ժամանակ վատ է զգացել, նրան օգնել է հայ բժիշկը։ Իսկ ադրբեջանցի բանվորները պատրաստակամորեն օգնել են հայ ընտանիքին տնային գործերում։ Ինչի համար հայերը թեյով ու քաղցրավենիքով հյուրասիրել են ադրբեջանցի բանվորներին։ Եվ, ի դեպ շնորհակալություն հայտնել գերազանց, հարմարավետ և որակյալ ճանապարհի համար։ Եվ դա նորմալ է, սա ֆանտաստիկա չէ:

Ադրբեջանը՝ իր հողում ապրել ցանկացողներին առաջարկելու բան ունի։ Դա և լավ թոշակներ են, Հայաստանում նման նպաստներին գրեթե երկու անգամ գերազանցող, դա մեր երկրի ողջ ենթակառուցվածքի մակարդակն ու հարմարավետությունն է՝ ժամանակակից հիվանդանոցներ, դպրոցներ, ճանապարհներ և շատ այլ բաներ։ Այսինքն՝ կյանքի որակ։Եվ այս ամենը Ադրբեջանը պատրաստ է տրամադրել՝ չմտածելով ծախսերի մասին։ Հայաստանում նման բանի սպասելը ուղղակի իմաստ չունի։

Բայց սա նրանց համար է, ովքեր ցանկանում են ապրել խաղաղության և ներդաշնակության մեջ մեր երկրի մյուս ժողովուրդների հետ: Իսկ նրանց, ովքեր ընտրում են ահաբեկչության ու պատերազմի ուղին՝ սպասվում է բոլորովին այլ միջոցներ՝ շատ կոշտ։ Ի վերջո, չպետք է մոռանալ, որ վերջին իրադարձությունների լույսի ներքո Ղարաբաղի տարածաշրջանի գրեթե բոլոր ռազմավարական բարձունքներն արդեն գտնվում են Ադրբեջանի ԶՈւ-ի վերահսկողության տակ։ Բայց ընտրություն միշտ կա՝ պարզապես պետք է ճիշտ անել՝ մտածելով և կշռադատելով այն: Մեր երկիրը պատերազմ և ատելություն չի ուզում, Ադրբեջանը կատարել է իր ընտրությունը՝ դա տարածաշրջանի խաղաղությունն ու բարեկեցությունն է։ Ժամանակն է առճակատման վրա դնել մի հաստ վերջակետ և սկսել նոր կյանք կառուցել՝ միայն հիմարն ու խելագարը չի գնահատի նման առատաձեռն առաջարկը:

Caliber.Az

Դիտումներ: 251