Վախի աչքերը մեծ են. ինչպես ադրբեջանցի բնապահպանները հայերի աչքում դարձան «հատուկ նշանակության ուժեր»
Իսկ սիրել բնությունը մենք ձեզ կսովորեցնենք

Վերլուծություն  06 Դեկտեմբերի 2022 - 13:38

Անցած շաբաթը Ադրբեջանի և Հայաստանի հանրության համար նշանավորվեց աղմկահարույց իրադարձություններով։ Թեև, խոստովանենք, որ ամենահասարակ կենցաղային իրավիճակը մինչև «իրադարձություն» է մեծարել հայկական կողմը։ Ադրբեջանի համար դա պետական գերատեսչությունների կողմից տասնամյակներ անցկացվող ստանդարտ ընթացակարգ էր։ Նույն բանն էլ և նույն գործառույթներով, հավանաբար Հայաստանում ևս կա։

Բանը նրանում է, որ Caliber.Az-ի «Վարդանյանի և գեներալ Վոլկովի ոսկու բիզնեսը Ղարաբաղում» ռեզոնանսային հրապարակումից հետո, որտեղ խոսվում է անջատողականների և ՌԽՔ-ի ղեկավարության կողմից Ադրբեջանի Ղարաբաղի մարզում բնական ռեսուրսների գիշատիչ թալանի մասին, Ադրբեջանի Հանրապետության բնապահպանության և բնական պաշարների նախարարության կողմից Ղարաբաղի ՌԽՔ-ի գոտի էր ուղղարկվել մասնագետների խումբ։

2022 թվականի դեկտեմբերի 3-ին ժամը 11:00-ի սահմաններում, Էկոլոգիայի նախարարության, տնտեսության նախարարության առընթեր գույքային հարցերով Պետծառայության և «AzerGold» ՓԲԸ-ի աշխատակիցները հետաքրքրող տարածք անցնելու համար մոտեցել են Խանքենդիի և Շուշաի միջև գտնվող ռուսական խաղաղապահ ուժերի անցակետին։ Եվ նրանք այնուամենայնիվ մտան այնտեղ, այսինքն՝ ՌԽՔ-ի կողմից ժամանակավորապես վերահսկվող շրջան, բայց միայն երեք ժամ վիճաբանությունից հետո՝ չնայած ձեռնարկման լիակատար օրինականությանը: Այնուհետև նրանք այցելել են խաղաղապահ ուժերի շտաբ, որտեղ խաղաղապահների հրամանատարությանը բացատրելով խնդիրը՝ հայտնել են իրենց մտահոգությունը և փոխանցել են Ադրբեջանի պետական գերատեսչությունների և հանրության վրդովմունքը նրա հետ կապված, որ հանրապետության տարածքում ապօրինի իրագործվում է տնտեսական գործունեություն՝ բարբարոսաբար շահագործվում են օգտակար հանածոների հանքավայրերը, ինչը անուղղելի վնաս է հասցնում շրջակա միջավայրին։ Շտաբում հանդիպման ժամանակ ադրբեջանցի բնապահպանները և այլ փորձագետները հատուկ ընդգծել են հանքավայրերում գույքի մշակման և գույքագրման, ինչպես նաև բնապահպանական փորձաքննության անհրաժեշտությունը: Այսինքն Ադրբեջանը իր մասնագետների մասնակցությամբ պահանջում է դադարեցնել էկոլոգիական ահաբեկչությունը ՌԽՔ-ի ժամանակավոր պատասխանատվության գոտում գտնվող իր տարածքում։ Խաղաղապահների հրամանատարությունը դեմ չի եղել։

Սակայն այս տարածքում ադրբեջանցիների խմբի հայտնվելը շատ դուր չի եկել այստեղ ապրող հայերին, հատկապես, իհարկե, տարբեր տեսակի անջատողական անօրինական կառույցների պետերին։ Ակնթարթորեն բնապահպանները նրանց մոտ վերածվեցին «հատուկ նշանակության ուժայինների», իսկ Լաչինի ճանապարհով տրանսպորտի ստիպված ձգձգումը ոչ ավել, ոչ պակաս, որպես «ցեղասպանություն»։

Բնականաբար խաղաղապահների հրամանատարության հետ բանակցությունները որոշ ժամանակ է տևել, եւ այս երեք ժամվա ընթացքում ռուս զինվորականները որոշել են կանգնեցնել երթևեկումը ճանապարհին։ Եվ քանի որ Լաչինի ճանապարհը, որպես կանոն, օգտագործվում է հայերի կողմից, ապա նրանք խուճապի մեջ են ընկել՝ թե ինչպե՞ս է հիմա կապ հաստատվելու Հայաստանի հետ։ Մի քանի ժամ անցակետում կանգնելուց հետո նրանք անմիջապես եզրակացրել են, որ Ադրբեջանը Ղարաբաղում ապրող հայերին անջատել է իրենց «պատմական հայրենիքից»։ Այնուամենայնիվ, մի քանի ժամ անց անցակետը սկսել է աշխատել սովորական ռեժիմով, և ճանապարհային խցանումն էլ ցրվել է, Խանքենդիի շրջանում, որը հայերը անվանում են «ստեփանակերտ», «ցեղասպանություն» իրականացրած ադրբեջանական «հատուկ ջոկատայինների» «անօրինականության» մասին համբավը տարածվել է հայության մեջ։ Ու թեև շուտով բոլորն անարգել երթևեկում էին Լաչինի ճանապարհով, որը կառուցվել է, ի դեպ, Ադրբեջանի կողմից, ինչպես անջատողականների, այնպես էլ Երևանի ու Սփյուռքի ղեկավարների սրտաճմլիկ աղաղակները մինչև այսօր չեն դադարում։

Ամենուր հայերը հիստերիայի մեջ, միոտոնիկ այծերի պես «ցեղասպանություն» բառը շուրթերին սառած՝ ուշագնաց են լինում։ Այսպես են, համենայնդեպս, սոցցանցերի հայկական հատվածում բնութագրում ողբերգական պատկերը։ Չնայած, ուշադիր նայելով համապատասխան լուսանկարները, հստակ կտեսնեք, որ «ադրբեջանական հատուկ ջոկատայինների» կադրերում ընդամենը բնապահպանության նախարարության համեստ փորձագետներ են՝ զուտ քաղաքացիական անձինք։ Բնորոշ հատկանիշը՝ շատերը բեղերով ու մորուքներով են։ Իսկ ո՞վ, հարց է առաջանում, բանակի կանոնադրությանը հակառակ թույլ կտա զինծառայողներին նման ազատություններ։

Ընդհանրապես, Ադրբեջանում բոլորը տարակուսանքի մեջ են՝ ինչն է հայերին դրդել այդպիսի խուճապի մատնվել, չէ որ, իրենց պապենական հողը, տեսչական զննության համար եկել էին ընդամենը բնական պաշարների և դրանց արդյունահանման մասնագետներ։ Իսկ ի՞նչ կլինի և ի՞նչ խոսակցություններ կսկսեն շրջանառվել, երբ Ղարաբաղի տարածքում ապրող հայերի դուռը թակեն «Azəriqaz»-ի, «Azərişıq»-ի, «Azərsu»-ի աշխատակիցները։ Կընկնեն լեթարգիական քնի մեջ, կամ անմիջապես «հայկական ռադիոյից» հին անեկդոտում, սպիտակ սավաններով փաթաթված, դանդաղ, «որպեսզի խուճապ չառաջացնել» կշարժվեն գերեզմանատան ուղղությա՞մբ։ Կասեն, «ջրմուղագործ-հատուկ ջոկատայիններ»-ը, կամ «էլեկտրիկ-հատուկ ջոկատայիններ»-ը միևնույն է կենդանի չեն թողնի ... Այնուամենայնիվ հարկ է գիտակցել, որ, ի տարբերություն խաղաղասեր բնապահպանների, սրանք ոչ միայն երթևեկությունը կփակեն, այլ նաև ձրի ջրով ու գազով կենցաղային դրախտը կլիկվիդացնեն։ Եվ սրանք ընդամենը երեք պետական կառույցներ են, որոնց հետ մոտ ժամանակում պետք է ծանոթանան ադրբեջանական հողերում ռուս խաղաղապահների ժամանակավոր հսկողության տակ ապրող հայերը։

Կարճ ասած, թող հայերը չկասկածեն, որ Բաքուն պլանաչափորեն և նպատակաուղղված կիրականացնի Ղարաբաղի յուրացման ուղղությամբ ծրագրեր, անխտիր նրա բոլոր տարածքները, հնարավորությունները նրա մոտ կան։ Հարկավոր կլինի, և Լաչինի ճանապարհը կանգ կառնի ոչ թե մի երկու ժամով, այլ ընդմիշտ, և ոչ մի արցունք-աղաղակ-սպառնալիք չեն օգնի։ Այնպես որ, Ղարաբաղի հայ բնակչությունը, իրենց կարեկցելու և Բաքվին սպառնալու համար անհեթեթ լուրեր տարածելու փոխարեն՝ պետք է, քանի դեռ ուշ չէ, սկսեն սովորել Ադրբեջանի Հանրապետության պետական լեզուն, պատմությունը և օրհներգը։

Դե և վերջում առայժմ ևս մեկ բարի խորհուրդ Ղարաբաղում բնակվող և Երևանից այնտեղ այցելող հայերին. «Խնայեք բնությունը՝ ձեր մե՜րը», այլապես բնապահպանության նախարարության և Ադրբեջանի այլ գերատեսչությունների աշխատակիցների կողմից՝ ՌԽՔ-ի ժամանակավոր պատասխանատվության գոտի մասնագիտական ստուգումներով այցելությունները կդառնան ավելի հաճախակի և նվազ մարդասիրական:

Caliber.Az

Դիտումներ: 193