Իրանը երգում է Ադրբեջանի հետ բարեկամության մասին և զինում է Հայաստանին
Մոլլաների վարչակարգը պատերազմ է հրահրում

Վերլուծություն  09 Դեկտեմբերի 2022 - 12:24

«Իրանը կաջակցի Ադրբեջանին այն դեպքում, եթե նա ենթարկվի հարձակման։ Ադրբեջանը մեզ համար՝ աչքի լույս է»։ Սա Իրանի գերագույն առաջնորդի խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթիի խոսքերն են, որոնք նա ասել է անցյալ ամիս, երբ կղերական վարչակարգի սադրանքների արդյունքում երկու երկրների հարաբերությունները հերթական անգամ սրվեցին։ Ադրբեջանում Իրանի ԱԳՆ նախկին ղեկավարի խոսքերը լսեցին, բայց նույնիսկ չհասցրին հավատալ դրանց անկեղծությանը, քանի որ մեր հարավային հարեւանը նոր վառելափայտ նետեց մեր կողմից երկար տարիների անվստահության հնոցը։

Այսպես, այսօր ադրբեջանական լրատվամիջոցները հայտնել են, իսկ Caliber.Az-ի աղբյուրները հաստատել են, որ անմիջապես Ռահբարուին ենթարկվող Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը (ԻՀՊԿ) հոկտեմբերի վերջին Հայաստանի նկատմամաբ արել է ճիշտ և ճիշտ արքայական ժեստ՝ նրան տրամադրելով 500 միավոր «Dehlavieh» հակատանկային հրթիռային համալիր և 100 միավոր հակատանկային կառավարվող հրթիռ (ՀՏԿՀ) «Ալմազ»։ Հաշվի առնելով այն փաստը, որ «Ալմազ»-ը ԻՀՊԿ-ի ցամաքային զորքերում սպառազինության մեջ է մտել միայն 2021 թվականին և այն հեռու ոչ բոլոր իրանական բանակի ստորաբաժանումներն են ստացել, ապա սա իսկապես «արքայական» նվեր է «քարերի երկրի» համար։ Դրանով հանդերձ, Իրանում, իհարկե, հիանալիորեն իրենց հաշիվ են տալիս, թե ինչ նպատակով է Հայաստանը վերազինվում և ում դեմ կարող է օգտագործվել այդ զենքերը։ Ինչպե՞ս ասել է Վելայաթին. «Իրանը չի պալանավորում հարձակվել նույն լեզվով, կրոնով, համոզմունքներով, ավանդույթներով և պատմությամբ մարդկանց վրա»։ Բայց նա պատրաստ է մինչեւ ատամները զինել նրանց, ովքեր չեն թաքցնում այդ նույն լեզվի, հավատքի ու ավանդույթների տեր մարդկանց սպանելու իրենց մտադրությունները։

Այնուամենայնիվ, Ադրբեջանի նկատմամբ կղերական ռեժիմի ճշմարիտ վերաբերմունքի վերաբերյալ հատուկ պատրանքներ մենք արդեն վաղուց չունենք։ Հիշենք, թեկուզ, թե 1992 թվականի մայիսին ինչ հանգամանքներում է օկուպացվել Շուշան։ Գնալով ավելի շատ: Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի Ղարաբաղի մարզի օկուպացիայի բոլոր տարիների ընթացքում Թեհրանը անսքող համերաշխություն է դրսևորել Երեւանի քաղաքականության նկատմամբ։ Դրանով հանդերձ ուշադրություն չդարձնելով նրա վրա, որ հայերը ոչնչացրին բոլոր մզկիթները՝ Ղարաբաղից վտարելով 750.000 ադրբեջանցիների։ Այդ նույն, Վելայաթիի արտահայտությամբ՝ «նույն լեզվի, կրոնի, համոզմունքների, ավանդույթների ու պատմության» 750 հազար մարդկանց։ Ինքնին լինելով համաշխարհային քաղաքականությունից վտարանդի՝ մոլլաների ռեժիմը, թեւերը ծալած, ձեռնամուխ եղավ տարածաշրջանային մասշտաբով մեկ այլ վտարանդի՝ Հայաստանի փրկությանը: Միայն Իրանի մեծածավալ օգնության շնորհիվ է, որը բաղկացած էր նավթի, գազի, սննդի, սարքավորումների մատակարարումից, տրանսպորտային շրջափակման մեջ գտնվող Հայաստանը կարողացավ գոյատևել 90-ական և 2000-ական թվականներին։ Այդ Իրանի օգնությունն էր, էլ այստեղ ինչ ասել, որ դարձել էր այն գլխավոր գործոններից մեկը, որ ադրբեջանական տարածքների օկուպացիան շարունակվեց 28 տարի։

Հայերի կողմից Ղարաբաղի օկուպացիան, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև դանդաղահոս հակամարտությունը լիովին ձեռք էր տալիս Իրանի Իսլամական Հանրապետության ղեկավարությանը։ Չէ որ այս իրավիճակը, այդ թվում նաև ռեժիմին թույլ էր տալիս լավ գումար վաստակել՝ օկուպացված ադրբեջանական տարածքները օգտագործելով, որպես թմրանյութերի և զենքի մաքսանենգության երթուղի (հաղթանակից հետո Բաքուն հաջողությամբ փակեց այդ ուղին): Ամեն ինչ փոխվեց 44-օրյա պատերազմի մեկնարկով, որը Իրանի համար անսպասելի դարձավ։ Պատերազմի ընթացքում ադրբեջանական կողմը ուներ իրանական և հայկական բանակների համագործակցության բազմաթիվ ապացույցներ։ Մասնավորապես, իրանցիները հայերին փոխանցում էին ադրբեջանական ստորաբաժանումների դիրքերի աշխարհագրական կորդինատները, մանավանդ, որ նրանց մի մասը տեսողականորեն նկատվում էին Իրանի տարածքից։ Ինչպես նաև Իրանը Հայաստանին է փոխանցել ադրբեջանական անօդաչու թռչող սարքերի դեմ ռադիոէլեկտրոնային պաայքարի սարքավորումներ։ Եվ, վերջապես, իրանական նենգության գագաթնակետը՝ Ադրբեջանի ինքնիշխան տարածք ներխուժումն է, ինչի մասին արդեն հայտնել է Caliber.Az-ը։ Հիշեցնենք, 2020 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Ադրբեջանի զինված ուժերի ստորաբաժանումները ազատագրեցին Խուդաֆերին ավանը և այնտեղ բարձրացրին մեր երկրի դրոշը։ Չդանդաղեցնելով հակահարձակման տեմպերը՝ Ադրբեջանի ԶՈւ-ի առաջապահ ջոկատները Արազ գետի երկայնքով առաջ շարժվեցին դեպի Խուդաֆերինի ՀԷԿ-ի ամբարտակի ուղղությամբ, որպեսզի ամենակարճ և անվտանգ ճանապարհով դուրս գալ Զանգիլանի մատույցների վրա։ Բայց, անցնելով ամբարտակը և շարժվելով Զանգիլանի ուղղությամբ՝ Ադրբեջանի ԶՈւ-ի առաջապահ ջոկատները դեմ էին առել իրանական բանակի ստորաբաժանումներին, որոնք, անտեսելով միջազգային իրավունքը, սահմանների անձեռնմխելիությունը և Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, կոպտորեն ներխուժել էին մեր երկրի ինքնիշխան տարածք։ Մեկօրյա լարված բանակցություններից հետո Իրանը դուրս բերեց իր զորքերը Ադրբեջանի տարածքից։ Բայց Թեհրանը Հայաստանի համար շահեց 24 ժամ, ինչը հայկական օկուպացիոն բանակին օգնեց վերախմբավորվել, մոտ քաշել ռեզերվները, ուժեղացնել պաշտպանությունը: Որը, արդյուքում հանգեցրել է ադրբեջանական բանակում լրացուցիչ կորուստների...

Բայց պատերազմից հետո էլ մոլլայի ռեժիմը մեկ րոպե չի դադարել աջակցել Հայաստանին և անցկացնել հակաադրբեջանական քաղաքականություն՝ այն ուղեկցելով լպիրշ հռետորաբանությամբ և մեր սահմանների մոտ զենքի շաչյունով։ Անպայման չէ լինել վերլուծաբան, որպեսզի հասկանալ, որ, օրինակ, Իրանի վերջին շրջանի զորավարժությունները կրում էին հստակ հակաադրբեջանական բնույթ։ Զորավարժությունների ընթացքում, ի դեպ, իրանական զինվորականությունը մշակել է Արազի գետանցումը և մեր տարածքին ռազմական հարվածները։ Ահա արդեն երկու տարի է իրանցիները ուղարկում են Բաքվին իր անկախ արտաքին քաղաքականությունից, տարածաշրջանային տրանսպորտային զարկերակների վերականգնման իր պլաններից հրաժարվել ստիպելուն ուղղված ազդանշաններ՝ մանտրայի պես կրկնելով ինչ-որ «կարմիր գծերի» մասին։

Իսկ Հայաստանն էլ շարունակում է Թեհրանից օգտվել, որպես հակաադրբեջանական գործողությունների իր ցատկահարթակ։ Եվ ՀՏԿՀ-ի մատակարարումների մասին այսօրվա տեղեկատվությունը հենց այս շարքից է։ Միանգամայն ակնհայտ է, որ սա Թեհրանի հերթական թշնամական քայլն է Ադրբեջանի դեմ։ Իր անվան մեջ «Իսլամական» բառ պարունակող պետության կողմից Հայաստանին հարյուրավոր զենքերի մատակարարումը, որը կօգտագործվի Ադրբեջանի դեմ, ցույց է տալիս իրանական ռեժիմի իսկական էությունը։ Իսկ նրանք էլ, ովքեր Ադրբեջանում աջակցում են Իրանին, թող եւս մեկ անգամ տեսնեն իրենց կուռքերի իսկական դեմքը։

Caliber.Az

Դիտումներ: 57