Գիլյոտինը՝ աշխարհագրության հայ ուսուցչուհու համար Ադրբեջանաֆոբիան իր ողջ գեղեցկությամբ

Ապրիլի կեսերից Հայաստանը ապրում է հանրահավաքային անհույս գրգռված վիճակում։ Ոմանք դա կիսում են, մյուսները չեն ընդունում, իսկ երերդները պարզապես հետևում են պատուհաններից։ Թեև քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական ճգնաժամերից բզկտված երկրում անտարբեր մնալը կարծես թե գրեթե անհնար է: Ըստ երևույթին, հենց դրա համար էլ Հայաստանում բացահայտվել է «նոր ներքին թշնամի», որը համահայկական ատելության պատվանդանից կհեռացնի անգամ «Կապիտուլյանտ-Նիկոլին»։

Ոչ, սրանք դաշնակցականները չեն և ոչ էլ այսպես կոչված «ղարաբաղյան կլանի» ներկայացուցիչները, որոնք 44-օրյա պատերազմի ավարտից հետո ամբողջ մեկուկես տարի հանդես են գալիս ռևանշիստական կարգախոսներով։ Սրանք սորոսականներ չեն և ոչ էլ ռուսաստանամետ կուսակցություն է։ Սա ընդամենը Հայաստանի խորքից դպրոցի սովորական ուսուցչուհի է, ով վերջերս արթնացել է «ժողովրդի թշնամու» խարանով։

Եռակողմ հրադադարի հայտարարության ստորագրումից գրեթե անմիջապես հետո ադրբեջանական կողմը ոչ միայն թևերը քշտած ձեռնամուխ եղավ օկուպացիայի ժամանակ ավերված Ղարաբաղի քաղաքների ու գյուղերի վերականգնմանը, այլև խաղաղության ձեռք մեկնեց իր պարտված թշնամուն։ Այս ամբողջ ընթացքում Ադրբեջանը, փաստացի հաղթող, համբերությամբ առաջ է քաշել, ինչպես երկու երկրների, այնպես էլ ողջ Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղություն հաստատելու նախաձեռնությունը, ինչպես նաև լայնածավալ տրանսպորտային նախագծերը, որպեսզի տարածաշրջանը վերածել տնտեսական կայունության տարածության։ Ընդհանրապես, Բաքուն բազմիցս հույս է հայտնել, որ լավ հարաբերություններ կհաստատի Հայաստանի հետ։

Բայց եթե պաշտոնական Երևանը, թեկուզ ճռռոցով, պայմանավորվածություններից մշտական շեղումներով ու բազմաթիվ վերապահումներով, այնուամենայնիվ փորձում է կանգնել խաղաղ հիմքերի վրա, ապա հայ հասարակության մեջ դեռ տիրում են ազգայնամոլական, ադրբեջանատյաց տրամադրություններ։
34 տարի առաջ հայ հասարակության մարմինը քայքայող «ուղեղի արցախ» և «միոկարդի միացում» սարսափելի հիվանդությունները, որոնք ուղեկցվում են «թուրքաֆոբիա» զուգընթաց ավանդական հայկական տկարությամբ, շարունակում են, որպես ուռուցքաբանություն քայքայել հայ հասարակությունը։ Իսկ եթե հիվանդների մեջ հայտնվի գոնե մեկ առողջ անհատ, ապա քաղցկեղային բջիջների սոված զանգվածը անմիջապես նետվում է, որպեսզի եթե ամբողջությամբ չխժռի, ապա համալրի մյուս արցախ- զոմբիների շարքը։

Հատկապես այդպես է տեղի ունեցել հնագույն արևմտաադրբեջանական Օրդաքլի (Ördəkli) քաղաքում, որն այժմ գտնվում է ժամանակակից Հայաստանի Հանրապետության տարածքում և կոչվում է Սևան։ Այստեղ, 4-րդ քաղաքային դպրոցում, ուսումնական հաստատության տնօրինության և անձամբ աշխարհագրության ուսուցչուհի Լիլիթ Հայրապետյանի նախաձեռնությամբ, 8-րդ դասարանի աշակերտները գիտական աշխատություններ ներկայացրեցին տարբեր երկրների վերաբերյալ՝ ցույց տալով նրանց առանձնահատկությունները, ազգային սովորույթները, խոհանոցը, ծանոթացնելով հայտնի անձնավորությունների և այդ երկրների համար բնորոշ բացահայտումների հետ։ Պարապմունքներին ներկայացված էին նաև Ադրբեջանը Թուրքիայի հետ։ Ինչ վերաբերում է մեր երկրին, ապա հիմնականում ցուցադրեցին ազգային երաժշտությունը, մի քանի տեսարժան վայրեր, հայտնի փախլավան, թեյը, բամբակը, ծխախոտը։

Թվում է, թե դպրոցի ուսուցչի նման քայլը հատկապես այժմ, հետկոնֆլիկտային շրջանում, երբ արդեն սկսվել է սահմանների սահմանազատման գործընթացը, կարելի է միայն ողջունել։ Եվ իսկապես, որքան էլ Ադրբեջանը և Հայաստանը նախկինում կռվել են, վաղ թե ուշ մեզ վիճակված է հաշտվել։ Մենք ոչ մեկից բարեկամություն չենք խնդրում, բայց թշնամություն անելն էլ գործ չէ։ Նույնիսկ Ֆրանսիայի և Անգլիայի միջև հարյուրամյա պատերազմն ավարտվեց խաղաղությամբ։ Ադրբեջանցիներն ու հայերը՝ հարևաններ են, և երկու ժողովուրդները այս աշխարհագրությունից գնալու տեղ չունեն։ Բայց սա ինչպես բացատրել նրանց, ովքեր դպրոցի ուսուցչուհու գործողություններում տեսել են գրեթե ազգային դավաճանություն։

«Սևանի դպրոցում ներկայացրեցին Ադրբեջանը, որը բառիս բուն իմաստով քնում է ու տեսնում, թե ինչպես կարելի է հայերից ու իրանցիներից գողանալ ևս մեկ երգ, խլել հերթական ուտեստը, որ նրանցով լցնի իր գոյություն չունեցող պատմությունը։ Գոյություն չունեցող ադրբեջանական պետության համար նույնիսկ պատմություն են հորինել և այդ մասին պատմել են առանց աորևէ ամոթի»,- վրդովված է «BlogNews.am»-ի գլխավոր խմբագիր Արամ Գևորգյանը։

Նրան արձագանքում են ֆեյսբուքում իր հետևորդները։ «Նժդեհ կարդալու փոխարեն, նրանք ինչ են անում... Ես ինչ որ կերպ չեմ տիրապետում իմ բառապաշարին»,- գրել է Արա Սահակյանը։ «Նրանք նույնիսկ խելագար հայեր չեն։ Նրանք ուղղակի թուրքեր են»,- վրդովվում է Լիլիթ Մելքոնյանը։ «Ուսուցչուհին խելահեղ սեր է տածում Ադրբեջանի հանդեպ։ Ափսոս, որ նա իր ստոր քարոզչության համար երեխաներին է օգտագործում»,- իր տեքստը եզրափակել է Արամ Գևորգյանը։

Տխուր է, իհարկե։ Չէ որ, Ղարաբաղը վերադարձնելով իր կազմի մեջ՝ Ադրբեջանը փաստորեն վերջ դրեց երկու կողմից տասնյակ հազարավոր մարդկանց կյանքերը խլած բազմամյա հակամարտությանը։ Թվում էր, թե հենց հիմա կսկսվի հաշտության դարաշրջանը։ Ծայրահեղ դեպքում Ադրբեջանը դրա համար անում է ամեն ինչ։ Իսկ, որպես պատասխան ... պատասխանը կույր ատելություն ոչ միայն ադրբեջանական ժողովրդի, այլև այն հայերի հանդեպ, ովքեր հասկանում են հետագա առճակատման անհեռանկարայնությունը։

Բայց չէ որ այնպես ուզում ես հավատալ, որ Սևա քաղաք թիվ 4 դպրոցի 8-րդ դասարանի աշակերտներին օգուտ է տվել այդ թեմատիկ դասը, և նրանք հասկացել են, որ ադրբեջանցիներն ամենևին էլ հրեշներ չեն, ինչպիսին նրանց մինչև հիմա ներկայացրել են Հայաստանում։ Նրանք ուղղակի հարևաններ են, նույն մարդիկ են, ինչ բոլոր մյուսները, իրենց հետաքրքիր պատմությամբ ու մշակույթով։ Հարևաններ, որոնց հետ, եթե ոչ ընկերություն անել, բայց Հարավային Կովկաս կոչվող այս փոքրիկ հողակտորում խաղաղ գոյակցել կարելի է և հարկավոր է։

Մեծ հույս ունենք, որ այդ հայ դպրոցականները (չնայած նրան, որ նրանցից մեկը հատել է մեր երկրի դրոշը) այնուամենայնիվ կյուրացնեն այլ ազգերի ու ազգությունների մասին դասերը և կհասկանան, որ ավելի լավ է խաղաղ ապրել հարևանների հետ, քան միմյանց արյունը թափել։ Հատկապես այսօր՝ Երեխաների պաշտպանության միջազգային օրը։