Երկաթը տաք-տաք կծեծեն Անցյալի համար ափսոսելը` խեցգետն1ի գործն է:
Սրանք Վ. Մայակովսկու խոսքերն են «Խորհրդային այբուբենից»:
«Ցանկացած համաձայնագրի ստորագրում, որտեղ չկա Արցախի խնդրի լուծումը,- նշանակում է այն ստորագրել ռազմական ճնշման ներքո։ Հավանաբար պայմանագրում կդրվի Սյունիքի մասին հարցը։ Խոսքը Հայաստանի ռազմական շանտաժի մասին է՝ հետագայում տարածքներ և ազդեցություն հանձնելու նպատակով։ Այնպես որ, հայ հասարակությունը չպետք է կաշառվի այս խոսքերի վրա։ Հայաստանը պետք է դիմի ուժային այլ կենտրոններին, որպեսզի դիմակայի Ռուսաստանի և Թուրքիայի ճնշումներին»,- հայտարարել է պաշտպանության և անվտանգության հարցերով փորձագետ Հրաչյա Արզումանյանը։
Իսկ եթե «խաղաղության պայմանագիրն» այնուամենայնիվ ստորագրվի, ապա դա, ինչպես համարում է Արզումանյանը, կնշանակի ոչ թե խաղաղության, այլ նոր պատերազմի սկիզբ։ «Ռուս-թուրքական ճնշման ներքո պայմանագրի ստորագրումը միանշանակ կնշանակի լայնածավալ ռազմական գործողությունների սկիզբ»,- նախագուշակում է այս մասնագետը։
Ի՞նչ կարող եմ ասել։ Դես ու դեն է ընկել, սրտակիցը: Մի կողմից՝ մարդուկը Հադրուդից է (փորձագետի ծննդավայր) վերջապես ըմբռնել է, որ «ազդեցություն» չի լինելու, իսկ տարածքները ստիպված են հանձնել։ Մյուս կողմից՝ ինձ, որպես բավականին վնասակար մարդու, չի կարող չուրախացնել Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև հասունացող պառակտումը։ Սա Ադրբեջանի համար նրանց հակասությունների վրա հերթական անգամ խաղալու հնարավորությունների պատուհան է։ Ռուսաստանը անհույս խրված է Ուկրաինայի հետ պատերազմի մեջ, իսկ Հայաստանը աշխարհաքաղաքական փակուղու մեջ նստած, անդադրուն, փոփոխական հաջողություններով փորձում է դուրս գալ նրա կպչուն գրկից:
Ռուսաստանը անպայման կփորձի դրա համար պատժել Հայաստանին։ Եվ կպատժի, քանի որ ազդեցության գործակալները հենց Հայաստանում են, և մտրակելու համար Կրեմլը դեռ բավարար գործիքներ ունի։ Իսկ ի՞նչը կարող է ավելի լավ լինել, քան քաոսն ու թշնամուն թուլացնելը։ Մեր թշնամին չի գիտակցում տարրական ճշմարտությունը. հարեւանի հետ նորմալ հարաբերությունները, տարածքային պահանջներից և «միացում»-ից հրաժարվելը լավագույն երաշխիքն է, որ Ռուսաստանի Դաշնության մոտ ավելի քիչ գործիքներ կմնան իրենց վրա ճնշում գործադրելու համար։ Սակայն այս անգամ էլ ժամանակը մեր օգտին է։ Բախտի գործոնը նույնպես։
Պայմանագրում, որը կստորագրի Հայաստանը՝ հարցը կբարձրացվի այնպես, ինչպես մենք հարկավոր կհամարենք։ Ոչ թե Սյունիքի, այլ Զանգեզուրի մասին։ Հայկական խորամանկությունը կարված է սպիտակ թելով. ինչ-որ պահի նրանք համարել են, որ կլսեն Ռուսաստանին, բարեկամություն կանեն նրա հետ և, որպես իրենց նվիրվածության ապացույց, հնազանդորեն կանեն այն ամենը, ինչ նա կպահանջի (որովհետև Մոսկվան հատկապես նման ձևով է հասկանում դաշնակցային հարաբերությունները): Իսկ դա, պարզվում է, կարճաժամկետ հեռանկարում նրանց այնքան էլ ձեռնտու չէ (պատժամիջոցների խեղդում, անդյուրաշարժ տնտեսություն, տեխնոլոգիական հետամնացություն)։ Ուստի և որոշել են, եթե Ռուսաստանին եղած-չեղածով չվաճառել, ապա փորձել թշնամանքով սակարկել նրա հետ։
«Արևմուտքը կգնի, Արևմուտքը բարի է, իսկ Ռուսաստանը հիմար է, Ռուսաստանը նույնիսկ չի էլ նկատի, և այս ամենը նրա համար, որ մենք իմաստուն ենք և հին, ինչպես մեր լեռները»: Արևմուտքը, իհարկե, կգնի, միայն թե անմիջապես չի վճարի, կվճարի հետո («Կամաց, հիմար», - սպառնալից ասաց Օստապը, ,- քեզ ռուսերեն լեզվով են ասում,- վաղը, նշանակում է վաղը»): Երբ մկնիկին ավելով քշում են խոհանոցից, նա չի հասկանում դրա հետևում կանգնած գործընթացների իմաստը, նա պարզապես դրա ժամանակը չունի, որովհետև նա միայն ավելն է տեսնում։
Դուք ստիպված կլինեք պայմանագիր կնքել: Որովհետև եթե դուք չստորագրեք՝այն կառաջացնի օրինական վրդովմունքի ալիք։ Եվ կվրդովվեն բոլոր նրանք, ովքեր այս դեպքում պետք է զայրանան։ Առաջին հերթին՝ մեր պաշտպանության նախարարությունը։ Այդ ժամանակ նորից կսկսվի. «տեխնիկան թող, իսկ զուգարանակոնքը վերցրու», «ինքդ փախիր, իսկ ընկերը՝ կորիր», «վերցրեք այն, ինչ ուզում եք, միայն այլևս մի խփեք»։ Սա հարևանների մոտ սովորություն է դառնում։ Ինչպես Շուրա Բալագանովի մոտ տրամվայի տեսարանում։ Անկախ ամեն ինչից՝ մարդը շարունակում է գողանալ դրամապանակները։ Եվ ծեծել են, և համոզել են՝ մի քիչ պառկել է և նորից իր գործին անցել: Ինչ-որ էնդոկրինոլոգիական հիմարություն, գեղձերը խենթանում են, նյութափոխանակության հարցում խնդիրներ կան, և այս ամենը անդրադառնում է մտքի գործընթացների վրա։
Ազատամարտիկները Մեծամորի ԱԷԿ-ի հարեւանությամբ, «Մեռած մարդու նամակներ» ֆիլմի շարունակությունը։ Տղաներ, դուք խնդիր ունեք, և այս պայմանագրի վրա լինելու է կամ ձեր ստորագրությունը, կամ ձեր ուղեղը։ Ժամանակն է ընտելանալ «հիանալի նոր աշխարհին», որտեղ մինչև վերջ չոչնչացված անջատողականների ընտրությունը մեծ չէ. վերջ, կամ մահ: Ձերբակալվածներին սպասում են աշխատանքային թերապիա և ճամբարային ինքնագործունեություն։ Այնպես որ անջատողականները պետք է մտածեն. միգուցե, լավ, ինչի՞ համար իզուր մեռնել: Միգուցե արժե՞ վաճառել Խանքենդիում բնակարանը, քանի դեռ կարելի է դրա դիմաց գոնե ինչ-որ բան ստանալ: Ընտրեք ելքը, բայց, ի դեպ, դա ձեր գործն է, ռազմական առճակատման դեպքում ձեր հովանավորները չեն զոհվի, նրանք դա չեն անի: Այո, և չեն հասցնի, քանի որ Խանքենդին՝ ինչպես ձեռքի ափի մեջ է։ Մեր ափի մեջ, նկատեք դա:
Ախ, այո, և չեմ կարող չշնորհավորել հարեւաններին Երևանում ԼԳԲՏ գրասենյակի բացման կապակցությամբ։ Ճիշտ ճանապարհի վրա եք, ընկերներ։ Հավանաբար, ձեր ընկալմամբ, սա է հենց զարգացման եվրոպական ճանապարհը։ Օրիգինալ շողոքորթում «ուժի այլ կենտրոնների» կողմը, որտեղ պետք է գնահատեն նման բնույթի ձգտումները։ Սկզբունքայնորեն մենք դեմ չենք, հարեւանուհիներ։ Davamlı olsun.