«Փաշինյանը եվրոպացիներին կանչում է, որպեսզի ճնշում գործադրել Ադրբեջանի վրա» Գեորգի Բովտը Caliber.Az-ում

Ինչպես հայտնի է, հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում «Եվրոպական քաղաքական հանրություն» գագաթնաժողովի շրջանակներում կայացել է Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ Իլհամ Ալիևը հանդիպումը՝ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի, Եվրամիության խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ։

Բանակցությունների արդյունքում Հայաստանը ճանաչել է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, ինչի մասին, մասնավորապես, ասվում է Ելիսեյան պալատի պաշտոնական կայքում տեղադրված հաղորդագրության մեջ։ Փաստաթղթում ընդգծվում է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը վերահաստատել են իրենց հավատարմությունը Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությանը և Ալմաթիի 1991թ. հռչակագրին, որի համապատասխան՝ երկու կողմերն էլ ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունն և ինքնիշխանությունը։ Ենթադրվում է, որ դա հիմք կդառնա սահմանների սահմանազատման հանձնաժողովների աշխատանքի համար և սահմանային հանձնաժողովների հաջորդ նիստը կկայանա Բրյուսելում մինչև այս ամսվա վերջը։

Մինչդեռ քառակողմ հանդիպումը չի սահմանափակվել միայն տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչմամբ։ Բարձր մակարդակի բանակցությունների կարևոր պահերից մեկն է՝ Ադրբեջանի հետ սահմանի երկայնքով հսկողություն իրականացնելու համար ԵՄ-ի քաղաքացիական առաքելությանը նպաստելու Հայաստանի համաձայնությունը: Իր հերթին, Բաքուն համաձայնել է համագործակցել այս առաքելության հետ հավասարապես այն չափով, որքանով դա վերաբերում է նրան։ Փաստաթղթում նշվում է, որ առաքելությունը կսկսվի հոկտեմբերին և կտևի առավելագույնը երկու ամիս։ Դրա նպատակն է՝ ամրապնդել վստահությունը և ավանդ ներդնել սահմանային հանձնաժողովների աշխատանքին: ԵՄ քաղաքացիական առաքելության գործունեությունը սահմանափակվում է բացառապես Հայաստանի տարածքով։ Այս պայմանավորվածություններում հատկանշականն այն է, որ Հայաստանում են գնտվում ռուսական սահմանապահ զորքերը, և դժվար թե Մոսկվային դուր գա նոր դերակատարների հայտնվելն իր ֆորպոստի տարածքում։

Ցանկացած դեպքում, լիովին ողջամիտ հարցեր բավական են։ Մասնավորապես, Պրահայում տեղի ունեցածը արդյո՞ք չի նշանակում, որ Երևանի դեպի Արևմուտք թեքությունը ինտենսիվորեն մեծանում է, և արդյոք Հայաստանում ԵՄ քաղաքացիական առաքելությունը չի՞ վերածվի ռազմականի։

Ռուս քաղաքագետ Գեորգի Բովտը Caliber.Az-ի թղթակցի հետ զրույցում նշել է, որ Հայաստանի վարչապետն այժմ բավականին բարդ վիճակում է, ինչի պատճառով նա ստիպված է մի քաղաքական կենտրոնից նետվել մյուսը։

«Փաշինյանը դժգոհ է նրանից, թե հայ-ադրբեջանական խնդրի առնչությամբ ինչպես է իրեն պահում Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությունը (ՀԱՊԿ)։ Հայաստանի ղեկավարը փորձել է դիմել ՀԱՊԿ-ին, որպեսզի կազմակերպությունը օգնի իրեն դիմակայել Ադրբեջանին, սակայն նա չի միջամտել։ Այստեղ էլ Փաշինյանը դիմում է նման թեթեւ շանտաժի՝ ակնարկելով, որ կարելի է ուժեղացնել կողմնորոշումը դեպի Արեւմուտք։ Դրանով հանդերձ Պրահայից հետո Հայաստանի վարչապետը մեկնել է Սանկտ Պետերբուրգ, որպեսզի մասնակցի ԱՊՀ երկրների ղեկավարների ոչ պաշտոնական գագաթնաժողովին։ Նրա համար հեշտ չէ, ուստի և մանևրում է Եվրոպայի ու Ռուսաստանի միջև։

Այնուամենայնիվ, ԵՄ-ին ուղղված դիմումը այս դեպքում ցույց է տալիս, որ սկզբունքորեն Հայաստանը պատրաստ է հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացում թույլ տալ եվրոպացի խաղաղապահներին կամ, ինչպես տվյալ դեպքում, քաղաքացիական դիտորդներին՝ ընդ որում միայն այնպիսի նկատառումով, որպեսզի այնուհետև նրանց օգտագործել Ադրբեջանի վրա ճնշում գործադրելու համար»,- կարծում է կայքի զրուցակիցը։

Ռուսաստանցի փորձագետը ենթադրում է, որ ինչպես այսօր, այնպես էլ մոտ ապագայում Եվրամիությունը բավականաչափ միջնորդավորված է Ուկրաինայում Ռուսաստանի հետ հակամարտությանը և եվրոպացիներին պետք չէ խցկվել ևս մեկ երկպառակտության մեջ՝ այս անգամ Հարավային Կովկասում։

«ԵՄ-ն դրա հետ մեկտեղ հասկանում է, որ Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի ռազմական շահերը զսպելու համար բոլոր անհրաժեշտ ֆունկցիաները կարող է իրականացնել Թուրքիան, ընդ որում առանց եվրոպացի խաղաղապահների որևէ օգնության։ Ռուսաստանը, իհարկե, կցանկանար, որպեսզի ոչ ոք չխցկվեր Հարավային Կովկաս, այդ թվում նաև Թուրքիան։ Բայց Մոսկվան այժմ պարզապես տարածաշրջանում թուրքական աճող ազդեցությունը զսպելու ուժ և հնարավորություն չունի։ Այո և թուրք-ադրբեջանական միությունը վտանգի տակ դնելը՝ Ռուսաստանի շահերից չի բխում»,- եզրափակել է Գ.Բովտը: