«Հայաստանը իրեն ներքաշել է սարսափելի վիճակի մեջ»
Ալեքսանդր Խրամչիխինը՝ Caliber.Az կայքում

Հարցազրույց  09 Օգոստոսի 2022 - 17:00

Caliber.Az-ի հարցազրույցը՝ ռուսաստանցի ռազմական փորձագետ Ալեքսանդր Խրամչիխինի հետ։

-Ալեքսանդր Անատոլևիչ, ըստ ձեր հետևությունների, արդյո՞ք աճել է, Հայաստանում ռևանշիստական տրամադրությունների և հայկական կողմի սադրանքների ֆոնին Ղարաբաղում նոր պատերազմի հավանականությունը։

-Նման հավանականություն կա։ Թեև կա նաև փորձագիտական կարծիք, որ Հայաստանը պատրաստվում է ամբողջապես հեռանալ Ղարաբաղից։ Նման դասավորության դեպքում լիովին հնարավոր է, որ հարցը կարող է վերջնականապես լուծվի և առանց պատերազմի։ Ենթադրում եմ, որ տվյալ փուլում Ղարաբաղում նոր պատերազմի հավանականությունը այնուամենայնիվ շատ մեծ չէ, չնայած նույնիսկ այնտեղ ռուս խաղաղապահների ներկայության հաշվառմամբ չի կարելի է ասել, որ այն զրոյական է։

Ինչ վերաբերում է Հայաստանում ռևանշիստական տրամադրություններին, ապա չեմ կարծում, որ դրանք տիրապետում են բավականին ներուժի, որպեսզի պատերազմ սկսել:

-Իսկ ինչպիսի՞ն եք գտնում նման ներուժը ընդհանրապես բուն Հայաստանում։

- Անկախություն ձեռք բերելով ՝ Հայաստանը իրեն ներքաշել է սարսափելի վիճակի մեջ։ Վերջիվերջո նրանք ինքներն են դա ցանկացել։ Ինչպես ասվում է, ինչ ուզեցին, այն էլ ստացան, հիմա իրենք են լափում այդ ամենի հետևանքները։

-Հնարավոր համարու՞մ եք Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղ պայմանագրի ստորագրումը։

-Կածում եմ, որ նման հավանականություն կա։

-Մոսկվան ինչպե՞ս է գնահատում Ադրբեջանի ղարաբաղյան մարզում իրավիճակը ռուս խաղաղապահների գործոնի հաշվառմամբ։

-Ռուսաստանի համար, Ղարաբաղում նրա խաղաղապահների ներկայության պարագայում ստատուտ քվոն ընդունելի է, հատկապես հաշվի առնելով, որ երեք տարի հետո տարածաշրջանում նրանց ներկայության ժամկետը ավարտվում է։ Իմ կարծիքով, Ադրբեջանի համար ավելի լավ է սպասել այդ ժամկետին։ Թեև ես դժվարանում եմ կանխատեսել, թե դա արդյոք մտնում է Բաքվի պլանների մեջ։ Այնուամենայնիվ ռուս խաղաղապահների տարածաշրջանում գտնվելու ժամկետի երկարացումը կախված է կողմերի ցանկությունից, և եթե նրանցից մեկը հակառակ հանդես գա՝ խաղաղապահները տարածաշրջանը կլքեն նշված ժամանակից շուտ։

-Հայաստանում հերթական հակառուսական դեմարշները կարող են արդյո՞ք ստիպել Գյումրիից ռուսական ռազմակայանի դուրսբերում։

-Նույնիսկ հայկական կողմի ցանկությունների հաշվառմամբ՝ հիմա նման սցենարն ինձ չափազանց անհավանական է թվում։

- Ինչպե՞ս եք գնահատում թուրք-ռուսական ներկայիս հարաբերությունները, արդյո՞ք դրանք հեռանկարներ ունեն:

-Սա շատ բարդ ու բազմապլանային հարաբերություն է։ Բայց դատելով ներկայիս իրավիճակից՝ Մոսկվան և Անկարան շատ են հարկավոր միմյանց։ Հետևաբար, ես չեմ կարող պատկերացնել, որ այդ հարաբերությունները կարող են ինչ-որ կերպ էապես վատթարանալ, նրանով հանդերձ, որ կան բազմաթիվ պատճառներ, որ նրանք նույնիսկ անցնեն պատերազմի։ Բայց, ինչպես տեսնում ենք, դրանք չեն վատթարանում, ընդհակառակը, Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև բարեկամությունը շարունակվում է, չնայած շահերի հակադրությանը։

- Պուտինն ու Էրդողանը Ղարաբաղի հարցով ինչի՞ մասին կարող էին պայմանավորվել վերջերս Սոչիում կայացած հանդիպման ժամանակ։

-Չեմ կարծում, որ այս հանդիպմանը Ղարաբաղի հարցը եղել է Թուրքիայի և Ռուսաստանի ղեկավարների ուշադրության կենտրոնում։ Ամենայն հավանականությամբ, ավելի շատ քննարկվել են Ուկրաինան, Սիրիան, և գազի հարցերը։

- Ի՞նչ եք կարծում, Պուտինն ու Էրդողանը Սոչիում կարողացան պայմանավորվել Սիրիայի հարցում։

- «Պայմանավորվել Սիրիայի հարցով» - վերացական է հնչում։ Միակ բանը, ինչի մասին նրանք կարող էին պայմանավորվել, դա այդ երկրում ստատուս քվոյի պահպանման հարցն է։

-Կարծում եք, որ Թուրքիան կարող է հրաժարվե՞լ Սիրիայում ռազմական գործողությունից։

-Բայց նա այն չի էլ սկսել, ակնհայտ է, որ այնուամենայնիվ Պուտինն ու Էրդողանը կարողացել են այդ հարցում կոնսենսուսի գալ։

- Վերջերս Թեհրանում կայացած գագաթնաժողովը ամրապնեդեց Թեհրան-Մոսկվա-Անկարա քաղաքական առանցքը։ Ինչպիսի՞ն է այդ ձևաչափի ներուժը, կրկին հաշվի առնելով տարածաշրջանային երեք առաջատար խաղացողների դիրքերում առկա հակասությունները։

- Սա էլ ավելի բարդ կառուցվածք է: Բայց, հնարավոր է, հենց այս բարդության վրա է ամեն ինչ պահվում, թեև կան նաև շատ հակասություններ, այդ թվում նաև Իրանի և Թուրքիայի միջև։ Հաշվի առնելով, որ Ռուսաստանի և Իրանի հարաբերությունները հեռու միանշանակ չեն, այդ կապերի կծիկը այնքան բարդ է, որ հնարավոր չէ կարճ պատասխան տալ։

Caliber.Az

Դիտումներ: 90