Լսեք «պապին», թե չէ, ձեզ կհամոզի ասկյարը
Եվ կրկին «ծեր աղվեսի» թեզերի մասին

Վերլուծություն  28 Սեպտեմբերի 2022 - 16:12

Ռեւանշիզմի բացիլով վարակված Հայաստանի քաղաքական վերնախավում կա արդյո՞ք իրավիճակը սթափ գնահատող որևէ մեկը։ Հայաստանի, ինչպես փաշինյանամետ, այնպես էլ ընդդիմադիր քաղաքական գործիչների անախորժ հայտարարություններից հետո ծագում է հաստատուն համոզվածություն այն մասին, որ ամբողջ Հայաստանը ընկել է արթուն երազի մեջ, և այս երազում Հայաստանը ունի հսկայական մարտունակ բանակ, ուժի արտաքին բոլոր կենտրոնների աջակցություն և հայկական սփյուռքի միլիարդներ։ Բայց իրականում հայերի մոտ ամեն ինչ շատ ավելի վատ ու մռայլ է... Հայաստանում շատ քիչ մարդիկ կան, ովքեր երազների աշխարհում չեն, ովքեր տարված չեն ցնորական երազով։ Նրանցից մեկը՝ նախկին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն է, ով նախօրեին իր երկրին կոչ է արել վերջապես առերեսվել ճշմարտության հետ։

«Մեզ սպասվում են ծանր, ցավոտ որոշումներ։ Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ պետք է կնքվեն պայմանագրեր, որոնք ոչ ոքի չեն գոհացնի, բայց կա մեկ պահ՝ այլընտրանք չկա»,- Հանրային հեռուստաընկերության եթերում հայտարարել է Հայաստանի առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը։

«Եթե փաստաթուղթը չստորագրվի, եթե այս երկու հարևանների հետ խաղաղություն չկնքվի՝ մենք այլևս չենք կարող վերականգնել Խորհրդային Միության 70-ամյա իրողությունները։ Մենք պետք է նորից պետություն կառուցենք»,- ասել է Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը։

Հասկանալի է, իհարկե, որ Տեր-Պետրոսյանը հեռու է թուրքաֆիլ լինելուց, և նա առաջին հերթին աչալուրջ է իր երկրի ու հայության շահերի նկատմամբ։ Էլ չասած արդեն այն մասին, որ մենք հիշում ենք, թե այս մարդը ինչ ստոր դեր է խաղաղցել 1990-1994 թվականներին։ Սակայն, ի տարբերություն պարզապես «համահայկական վեհության» թմրությամբ պատված իր երկրի քաղաքական գործիչների՝ Տեր-Պետրոսյանը, այնուամենայնիվ, գոնե գիտակցում է այն ակնհայտ բաները, որ Հայաստանի քաղաքական կայունությանն ու նյութական բարեկեցությանը կարելի է հասնել միայն դադարեցնելով կոթի կտրվածքով թափահարելը, չքարոզելով արմատականություն և շովինիզմ։ Արժե վերջապես առերեսվել ճշմարտության հետ և դադարել գիշեր-ցերեկ երազել «միացումով»։

Հայաստանը, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կարծիքով, այլևս չպետք է ինչ որ իրավունքներ հայտարարի Ղարաբաղին, քանի որ ուժեր և հնարավորություններ չեն մնացել։ Եվ սա պետք է վերջապես ազնվորեն խոստովանել։ Հայ հասարակության ևս մեկ մոլորությունը՝ բազմամյա, արդեն որպես կպչուն մտքի ախտորոշում ամրագրված մոլորություն է, որ հենց հիմա պատրաստվում է միջամտել ավելի ուժեղ մեկը, օրինակ՝ Ռուսաստանը, և կսկսի հայերի համար նպատակաուղղված պայքարել հանուն Ղարաբաղի։ Ժամանակին Ռուսաստանն ուներ ղարաբաղյան խնդրի լուծման բանալին, իսկ հիմա այն գտնվում է Բաքվում, և այլեւս պետք չէ հույսը դնել Մոսկվայի վրա։ Պետք է հանել վարդագույն ակնոցներն ու լվանալ ապակին՝ խորհուրդ է տալիս նախկին նախագահը։

«Ես չեմ ուզում վհատացնել մարդկանց, բայց Ղարաբաղը հիմա այնպիսի վիճակում է, երբ Հայաստանը չունի ձայնի իրավունք, Հայաստան չկա։ Հայաստանը չի հանդիսանում Ղարաբաղում գործող անձ։ Միակ բանը՝ մարդասիրական, շինարարական աշխատանքներն են։ Բանալին դեռ պատերազմից առաջ Ռուսաստանի ձեռքում էր։ Հիմա Ռուսաստանն այնքան խնդիրներ ունի, որ կորցրել է բանալին։ Կարելի է արդյո՞ք հիմա ինչ-որ բան սպասել Ռուսաստանից։ Սա տասն անգամ ավելի վտանգավոր է, քան Կարիբյան ճգնաժամը»,- նշել է նա։

Ռևանշիզմի գաղափարով տարված հայ քաղաքական հանրության համար չափազանց անաչառ անկեղծություն։ Ավելի հեշտ է, իհարկե, խաբել ինքներդ ձեզ և ուրիշներին՝ թափահարելով արմատական խայտաբղետ թաշկինակով։ Այս առումով հայ քաղաքական գործիչները պարզապես օգտագործում են իրենց իսկ մտածելակերպի թուլությունը. այս երկրում շատերը, որպես կանոն, երանությունից աչքերը չռում են, երբ լսում են հայերի վեհության մասին։ Նույնիսկ, եթե դա իրականության հետ բոլորովին կապ չունի, և նույնիսկ եթե Աղրըդաղ լեռը երբեք հայկական չի եղել։ Բայց ինչու չերազել: Խաղալ տեղանուններով: Տպավորություն է ստեղծվում, որ հայ քաղաքական գործիչների մոտ զարգացել է հատուկ հմտություն՝ երազել, տեղի ունեցողից սարսափահար չռել աչքերը։

Հիմա Փաշինյանի տապալման համար պայքարող հայկական քաղաքական բոմոնդի լուրջ մոլորությունն այն է, որ հասարակության որոշակի հատվածին հեռու է տանում կենսական խնդիրներից՝ գլուխը խճճելով այս առճակատմամբ։ Սա Տեր-Պետրոսյանի կարծիքով հիմար դիրքորոշում է։ Եվ այս իմաստով, նա, ռևանշիզմի և անջատողականության գաղափարի անհեթեթությունը գիտակցած, թերեւս ամենաիրատես քաղաքական գործիչ է։

Ընդդիմության մեծ մասին թվում է, որ եթե ստացվի ազատվել Նիկոլ Փաշինյանից, ապա կհայտնվի ցավոտ որոշումներից խուսափելու հնարավորոթյուն, բայց դա միամտություն է, հայտարարել է Տեր-Պետրոսյանը, որին շատերը Հայաստանում նրա աչքերի համար անվանում են «պապի»։ Նա վաղուց է հասկացել, որ ամեն ինչ ճիշտ հակառակն է. «ով էլ որ գա, կարող է ստորագրվի մի փաստաթուղթ, որը կլինի էլ ավելի»։ Եվ ի տարբերություն հայկական քաղաքականության մյուս «Հերկուլեսների», Տեր-Պետրոսյանը չի կոտրատվում, իր վրա չափից ավել բան չի վերցնում ու չի խոսում այն մասին, ինչից այնքան էլ տեղյակ չէ։

«Նախ, նրանք չեն ապացուցել, որ կարող են ավելի լավը լինել։ Չեն կարող, որովհետև տեղեկությունների չեն տիրապետում, ես էլ չեմ տիրապետում։ Ինձ թվում է, որ բոլոր որոշումները մեզ համար վատ են լինելու։ Ես տեսնում եմ խնդիրը. բոլոր վատ որոշումներից ընտրել ամենաքիչ ցավոտը, և դրա համար, որպեսզի դա հասկանալ, մենք պետք է տիրապետեք տեղեկությունների, իսկ միակ մարդը, ով տիրապետում է դրան, հանդիսանում է Փաշինյանը»,- ընդգծել է նախկին նախագահը։

Իսկ հարցին, թե որոնք են ԱՄՆ-ի շահերն ու դերը Հայաստանի պարագայում, և արդյոք նրանք կարող են դրանով հանդերձ լինել «քարերի երկրի» փրկիչ՝ Տեր-Պետրոսյանը ևս մեկ անգամ հերքել է բոլոր մոլորությունները և հորդորել է «դադարեցնել երազելը»։ Մի կարծեք, համոզված է նա, որ եթե ոչ Ռուսաստանը, ապա Ամերիկան կլուծի հայերի բոլոր խնդիրները, մանավանդ հիմա շատ արտաքին ուժեր զբաղված են Ուկրաինայի պատերազմով, և նրանք ուղղակի հայերի ժամանակը չունեն։

«Գուցե կգա այն պահը, երբ ԱՄՆ-ը և Եվրամիությունը կդադարեն ուշադրություն դարձնել նրա վրա, թե այստեղ ինչ է կատարվում։ Եթե այն ժամանակ ասում էի, որ ժամանակն է լրջանալու, հիմա եկել է հազարապատիկ լրջանալու ժամանակը»,- ասել է նա։

Բայց Հայաստանը դեռ չի ցանկանում ավելի լուրջ լինել։ Նա ձգձգում է ժամանակը՝ հուսալով չհասունանալ: Սարսափ ֆիլմի մանկասպանի պես՝ արյունով պատված ու միևնույն ժամանակ մեղադրելով բոլորին, բայց մենակ ոչ իրեն։ Հուսալով, որ մի փոքր կկանգնի անկյունում, իսկ հետո ամեն ինչ կլինի առաջվա պես։ Սարսափելի, բայց, սկզբունքորեն, ազնիվ համեմատություն։

Բայց այսպես թե այնպես, հայկական «զորականությանը» և նրան համամիտ հայ հասարակության հատվածը ամենամոտ ապագայում պետք է այնուամենայնիվ ականջ դնի «պապի» իմաստուն պատգամներին, ով իր քաղաքական փորձով, անշուշտ, ավելի խորաթափանց և հեռատես է, քան «ղարաբաղյան կլանի» անդամները։ Եվ ամենակարեւորը՝ նկատելիորեն ավելի ազնիվ է։ Ականջ դնել և սկսել գործել պատերազմից խուսափելու համար, Ադրբեջանի հետ խաղաղ երկխոսության հունի մեջ։ Իսկ եթե նորից ժամանակ ձգձգել, ապա կա ավելի կոշտ՝ ադրբեջանցի զինվորի սապոգով լուծման հետ ծանոթանալու վտանգ։

Caliber.Az

Դիտումներ: 144