Ստերլիգովը և հայերը. հերետիկոսությունից մինչև հիմարություն «Ուղղափառ միլիոնատեր ֆերմերի» վիրավորանքը

«Մենք անկեղծ էինք մեր մոլորվածություններում։ Ժամանակը բացեց մեր աչքե՜րը», - նման արտահայտություն է արել՝ «Այդ նույն Մյունհաուզենը» երկսերիանոց գեղարվեստական ֆիլմում Վլադիմիր Դոլինսկիի դերը հիանալի խաղացած քահանան։ Այդ քահանան եղել է խաբեբայության, հարմարվողականության և ագահության մարմնացում։ Բայց դա ֆիլմ է։ Ապշեցուցիչ է, որ իրական կյանքում գտնվել է մի անձնավորություն, ում հաջողվել է գերազանցել Զախարովի կինոյի գլուխգործոցից քահանային:

Նրա անունը Գերման Ստերլիգով է։ Ռուսաստանում մի շարք հաջողություններից ու անկումներից հետո 2015 թվականին նա ընտանիքի հետ տեղափոխվում է այն ժամանակ Հայաստանի կողմից օկուպացված Ադրբեջանի Ղարաբաղի տարածաշրջան։ Հիանալի հիշում եմ, թե այդ ժամանակ ինչպես էր ուրախանում հայկական մամուլը, ինչպես էր նա Ստերլիգովի ժամանումը ներկայացնում ղարաբաղյան խունտային։ Այդ ժամանակ ինչպիսի՜ տեքստեր էին տպագրվում, ինչպիսի՜ ծրագրեր էին կազմվում։ Եվ ինչպես ինքն իրեն թույլ տվեց օգտագործել «ուղղափառ միլիոնատեր ֆերմերը»: Նա պարբերաբար հարցազրույցներ էր տալիս, որտեղ կասկածի տակ էր դնում Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, հայ առասպելագործներին խրախուսում էր քաղցր ճառերով այն մասին, որ իբր իրականում գոյություն ունի «արցախ» անվան տակ նախագիծ և նույնիսկ դրա համար «հիմնավորել է «պատմական հիմք»։ Այս ամենը արվում էր, ինչպես հետագայում պարզվել է, ամենևին էլ ոչ հենց այնպես, այլ ղարաբաղցի անջատողականների պատասխան քայլերի ակնկալիքով։ Բայց Ստերլիգովին հիմարացրել են և նա հիմա այդ մասին մանրամասն պատմում է։ Ուրեմն, հայկական լրատվամիջոցներին տված հարցազրույցում «ուղղափառ ֆերմերը», ի թիվս այլ բաների, դժգոհում է, որ «չի կարող գնալ ԱՊՀ-ի ոչ մի երկիր և մի շարք այլ երկրներ, քանի որ Ադրբեջանի նախաձեռնությամբ գտնվում է հետախուզման մեջ»։ Իսկապես, 2015 թվականի հուլիսի 28-ին Բաքվի Նասիմիի շրջանային դատարանը՝ Գերման Ստերլիգովին, որպես քրեական գործով մեղադրյալ կալանավորելու որոշում է կայացրել և նրա նկատմամբ միջազգային հետախուզում է հայտարարել։ Նա մեղադրվում էր Ադրբեջանի պետական սահմանը ապօրինի հատելու և ադրբեջանական պետության դեմ ուղղված բացահայտ կոչերի մեջ։ Եվ սա ճիշտ քայլ է մեր կողմից։ Ինչ է, Ստերլիգովին մեդալներ պետք է տանք, թե նրան և նրա ընտանիքին ուժեղացված սննդի կտրոններ: Խախտել ես Ադրբեջանի օրենքները՝ պատրաստ եղիր պատժվելու։

Նա հավատացել է հայերին։ Սա իսկապես ողբերգակատակերգական պատմություն է։ Պատմությունը, որի մասին պետք է սկսվի հիշեցումով այն մասին, որ հայկական քարոզչությունը ժամանակին Ստերլիգովին ներկայացնում էր որպես «ռուս քաղաքական և հասարակական գործիչ, գործարար, հողերի տիրակալ Լեռնային Ղարաբաղում»: Եվ ահա, պարզվում է, որ նա «հողին» նույնիսկ մոտ ոչ մի բան չի ունեցել։ Ղարաբաղյան անջատողականները նրան պարզապես նույնիսկ մի կտոր հող չեն տվել, թեեւ խոստացել են սիրալիր վերաբերվել ու ապահովել այն ամենով, ինչ ուզում է։ Արդյունքում Ստերլիգովին հաջողվել էր հարյուր քառակուսի մետր հողատարածքի վրա փոքրիկ ջրաղաց կառուցել։ Այն «հողեր» անվանել ոչ մի կերպ չի ստացվում։ Սա այն ընդունելությունը չէ, որի վրա ակնկալում էին նրանք, ովքեր սկսեցին ակտիվորեն նվագել հայկական քարոզչության շեփորը։

Ինքնին կյանքը ապացուցեց նրա դիրքորոշման սխալականությունը։ Ադրբեջանը վերականգնեց իր տարածքային ամբողջականությունը և Ստերլիգովը զրկվեց այդ նույն ջրաղացից։ Կարծում եմ, որ այն պետք է պահպանվի որպես զբոսաշրջային վայր, որպեսզի բոլոր այցելող զբոսաշրջիկներին ցուցադրվի, որպես այդ սրիկայի կողմից հիմարության և ագահության հուշարձան:

Զարմանալի է, որ մարդը, ով եղել է 1990 թվականին ԽՍՀՄ-ում առաջին անգամ կազմակերպված «Ալիսա» ապրանքային բորսայի համահիմնադիրներից մեկը, որը 1993 թվականին վերածվեց «Ալիսա» հոլդինգային ընկերության՝ Ռուսաստանում և արտերկրում 84 դուստր ձեռնարկություններով, հավատացել է ինչ որ փաստաբան Արթուր Հայրապետովին, ով նրան հրապուրել է Հայաստանի կողմից օկուպացված Ադրբեջանի տարածքը։ Կարծես թե Ստերլիգովը պետք է հասկանար, որ հարմարվել այն անջատողականների մոտ, որոնց ոչ ոք չի ճանաչել՝ արդեն հանցագործություն է։ Բայց շահույթի ծարավն այն ժամանակ անջատեց Գերման Լվովիչի միտքը։ Բայց նա դեռ սպասում էր Ղարաբաղում հողեր գնելու հնարավորությանը հողագործության համար։ Այդ ամբողջ ժամանակ նա ապրել է հյուրանոցներում, այդ թվում նաև Շուշայում, միամտորեն հույս ունենալով, որ կստանա այն, ինչ խոստացել են փաստաբան Արթուր Հայրապետովը կամ ղարաբաղցի անջատողականները։ Նրանք քաղաքավարի ժպտում էին Ստերլիգովին, նրան հույսի նոր բաժին էին տալիս և ճանապարհում դեպի տուն։

Առավել ևս, Ստերլիգովի Շուշայից Երևան մեկնելու պահին հայկական սադրանք է իրականացվել նրա ընտանիքի դեմ, ինչպես ինքն է հիմա խոստովանում։ Մի խոսքով, նրա կնոջն ու երեխաներին պարզապես դուրս են շպրտել հյուրանոցից։ Այո, բառիս բուն իմաստով նրանց օգտագործեցին ու դեն նետեցին։ Համենայնդեպս, այդ ժամանակ Ստերլիգովը հասցրել էր ծախսել ոչ միայն իր, այլեւ Ռուսաստանից ընկերների փողերը, որոնք այդ ժամանակ գալիս էին Ստերլիգովի մոտ՝ օկուպացված ադրբեջանական տարածքները։ Հրաշալի կլիներ, որ ռուս սրիկան անվաներ բոլոր այցելուների անունները, որպեսզի նրանք նույնպես չկարողանան շրջել աշխարհով մեկ՝ ադրբեջանական կողմից նրանց կալանավորման խնդրանքի պատճառով։

Ցանկացած դեպքում, մենք հիմա տեսնում ենք, որ Ստերլիգովը, ինչպես հայտնի ֆիլմի քահանան, հայտարարում է այն մասին, որ թեև շարունակում է Ղարաբաղը և Ադրբեջանի ու Թուրքիայի մի շարք տարածքները համարել «հայկական», այնուամենայնիվ, նա նեղացել է հենց հայերից։ Ընդ որում այնքանով, որ նա հայերին մաղթել է «դառնալ քրիստոնյա, անիծել այն մոլորամտությունը, որի մեջ ապրել են դարեր շարունակ»։ «Երևանի շրջակայքում գտնվող մոնոֆիզիտ հերետիկոսների Փոքր Հայաստանը, որը դեռ կոչվում է Հայաստան, գնալով փոքրանում է։ Եվ շուտով ընդհանրապես կվերանա, եթե չանիծի իր դարավոր մոնոֆիզիտական հերետիկոսությունը ու մի փունջ նոր մոլորամտությունները և չդառնա քրիստոնյա»,- ասել է Ստերլինգովը հայ լրագրողին։ Օ, ինչպես է սկսել խոսել: Պատկերացնում ենք, թե այդ պահին ինչ է զգացել լրագրողը, չէ որ հայերն իրենց անվանում են «առաջին քրիստոնյաներ երկրի վրա»։ Բայց, ինչպես տեսնում ենք, նրանց մոլորամտության մեջ արդեն մեղադրում է նա, ով ապրել է իրենց հետ, ով իր կաշվի վրա զգացել է նրանց «հյուրընկալությունը»։ Արդյո՞ք խելքի է եկել Ստերլինգովը։ Կասկածում ենք: Այո և արդեն ուշ է, անիմաստ է, ստանալով բոլոր հնարավոր թերությունները՝ հայկական արկածախնդրության մեջ ներքաշվելուց...