«Հայաստանի խնդիրներն այլևս ոչ մեկին չեն հետաքրքրում»
Փորձագիտական կարծիքներ Caliber.Az կայքում

Հարցազրույց  03 0Հոկտեմբերի 2023 - 15:55

Ինչպե՞ս է Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակը կառուցվելու վերջին իրադարձությունների ֆոնին։ Փաշինյանի հրաժարականը պահանջող ընդդիմադիրները (ըստ էության, նախորդ իշխանությունը՝ ղարաբաղյան կլանը ներկայացնողները), արդեն սեպտեմբերի 27-ի առավոտյան բողոքի ակցիաներով դուրս չեկան Երեւանի կենտրոն։ Վերջին օրերին ոստիկանությունը անցկացրել է բողոքի ակցիայի մասնակիցների զանգվածային ձերբակալություններ։ Երեւանի Հանրապետության հրապարակը դատարկ է, քաղաքը սեպտեմբերի 19-ից հետո առաջին անգամ հանդարտվել է։

Այսինքն՝ երկրի իշխանությունների նկատմամբ դժգոհությունների հետ կապված Հայաստանի մայրաքաղաքում բողոքի ակցիաները՝ չորեքշաբթի դադարեցվել են։ Չնայած անցած օրերին ընդդիմադիրները պարբերաբար փակում էին փողոցները, հանրահավաքներ անցկացնում կառավարության շենքի մոտ և մասնակցում ոստիկանության հետ բախումների, ինչը հանգեցրեց զանգվածային ձերբակալությունների։

Այսինքն, ինչ որ պատճառով նախորդ իշխանության ներկայացուցիչները դադարեցրել են փողոցային ակտիվությունը։ Ամենայն հավանականությամբ, քանի որ ցուցարարներից ամենաակտիվներին առանց խղճահարության առանձնացրել են ամբոխից, ոլորել թևերը և բերման են ենթարկել։

Բայց հիմա ի հայտ է եկել նոր գործոն, և իրավիճակը կրկին կարող է նորից կտրուկ փոխվել՝ Հայաստան են եկել ղարաբաղցի հայերը, և նրանք հազիվ թե գտնվում են լավ տրամադրության մեջ։ Ահա և ի դեմս նրանց Հայաստանի ընդդիմությունը (որի առաջնորդները, կրկնում ենք, եկել են Ղարաբաղից) և կարող է փողոցային ելույթների համար համախոհների բանակ գտնել։ Կկարողանա արդյո՞ք Փաշինյանի իշխող թիմը դիմակայել նման գրոհի։ Այսինքն՝ ստեղծված իրավիճակում ժողովրդական զանգվածներում արդյո՞ք մեծ է իշխանունության աջակցության ռեսուրսը։

Այս պահերը Caliber.Az-ի համար մեկնաբանում են հայտնի օտարերկրյա փորձագետները։

Քաղաքական վերլուծաբան Կազբեկ Բեյսեբաևը (Ղազախստան) հարկ համարեց նախ և առաջ ասել, որ Հայաստանում քաղաքական առճակատումը տեղի է ունեցել հենց ղարաբաղյան խնդրի և դրանից բխող տարբեր գործոնների շուրջ։

«Եթե ասենք ավելի պարզ, ապա պայքարը ծավալվել է այսպես կոչված ղարաբաղյան կլանի և դրան ընդդիմացողների միջև։ Օրերս Ադրբեջանը վերջնականապես և անդառնալիորեն լուծեց Ղարաբաղի հարցը։ Սա նշանակում է, որ հենց Հայաստանի ներսում Ղարաբաղի հարցը իրական հարթությունից տեղափոխվում է այլ հարթություն։ Մոտավորապես «Արարատ» լեռան պես (չակերտները - խմբ.), որը հայերը համարում են իրենցը, բայց որը դե ֆակտո և դե յուրե գտնվում է Թուրքիայի տարածքում։

Որոշ չափով Ղարաբաղի շնորհիվ Հայաստանը գրավեց համաշխարհային հանրության և, կոնկռետ, աշխարհի առաջատար դերակատարների ուշադրությունը։ Դրանից հետո, երբ Ադրբեջանը լիովին վերականգնեց իր տարածքային ամբողջականությունը, այդ համաշխարհային դերակատարների համար առանձնակի իմաստ չկա բարձրացնել Ղարաբաղի հարցը: Նրանց դիմակայությունը տեղի է ունենում այլ վայրերում»,- ենթադրում է Բեյսեբաևը։

Բացի այդ, Երեւանը ամեն ինչ արեց, որպեսզի փչացնել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները եւ հիմա նրան մեղադրում է բոլոր մեղքերի մեջ, նշում է նա։

«Եվ սա նրանով հանդերձ, որ Ռուսաստանը հանդիսանում է ոչ միայն Հայաստանի անվտանգության, այլ նաև նրա, որպես պետության գոյության երաշխավորը։ Հետևաբար, կլինեն արդյոք նոր բողոքի ակցիաներ, Հայաստանի ընդդիմությունը կկարողանա արդյոք հեռացնել վարչապետ Փաշինյանին՝ այս ամենը Հայաստանի և հայերի զուտ ներքին խնդիրն է։ Ասենք այսպես՝ Հայաստանը մնաց մենակ իր բոլոր խնդիրների հետ, որոնք մյուսներին այլևս չեն հետաքրքրում»,- համարում է Բեյսեբաևը։

Վրաստանի նախագահի արտաքին քաղաքականության հարցերով նախկին խորհրդական, վերլուծաբան Թենգիզ Փխալաձեն նշել է, որ հարցը, անշուշտ, շատ բարդ է, և հավանաբար ոչ ոք չի կարող միանշանակ պատասխան տալ դրան։

«Հայաստանում իրավիճակն իրականում ծանր է, և ես համաձայն եմ, որ այն թեժանում է։ Սակայն ինձ այնուամենայնիվ թվում է, որ Փաշինյանի թիմը դիմացավ շատ լուրջ հարվածի և, սկզբունքորեն, դրսևորեց լուրջ զգոնություն և ռացիոնալություն, և հուսով եմ, որ ռեւանշիստներին չի հաջողվի վերցնել իշխանությունը, քանի որ դա կլինի վերադարձ դեպի անցյալ։ Կարծում եմ, որ տարածաշրջանի ընդհանուր շահերի օգտին է խաղաղությունը, զարգացումը, հարաբերությունների նորմալացումը։ Եվ մենք բոլորս առհասարակ պետք է հասկանանք, որ պետական ինքնիշխանությունը պետք է հարգեն բոլորը, և, ելնելով դրանից՝ կառուցել հարաբերություններ։ Եթե սա հաջողվի, շատ լավ կլինի, և ես դրա հույսը ունեմ: Եթե Հայաստանը կարողանա հարաբերություններ կառուցել և՛ Ադրբեջանի, և՛ Թուրքիայի հետ, ապա դա օգուտ կբերի բոլորին։ Պետությունների տարածքային ամբողջականությունը պետք է հարգեն բոլորը և և հիմնվելով այդ սկզբունքի վրա՝ կառուցեն իրենց ապագան։ Բնականաբար, մենք ուզում ենք, որ այս ապագան լինի խաղաղ և բարգավաճում բերի մեր երկրներին ու նոր սերունդներին։

Եվս մեկ անգամ, ես հասկանում եմ բոլոր հույզերը, բայց մենք պետք է առաջնորդվենք հատկապես երկարաժամկետ ազգային շահերով, իսկ դա ենթադրում է ժողովուրդների միջև բարեկամություն և նորմալ փոխհարաբերություններ, որոնք մեր հակառակորդներին առիթ չեն տա մեր երկրներում իրավիճակը ապակայունացնելու համար սադրանքներ կազմակերպել»,- ասել է Փխալաձեն։

Caliber.Az

Դիտումներ: 161